Chapter 4
গণতন্ত্ৰৰ পৰিচয়
UNDERSTANDING DEMOCRACY
- [A] গণতন্ত্ৰৰ ধাৰণা [Concept of Democracy]
- [B] গণতন্ত্ৰৰ প্ৰকাৰ [Types of Democracy]
- [C] গণতন্ত্ৰৰ সমালোচনা (Critique of Democracy)
Main Book ৰ ওপতৰ বিত্তি কৰি Answer লিখা হৈছে
কিছুমান শব্দ বাদ দি পঢ়িব যেনে- Chapter 4 ৰ প্ৰসংগ: / Chapter 4 ত
ইয়াৰ ঠাইত পাঠত উল্লেখ আছে লিখিব পাৰে
--------------------------------------------------------
দীঘলীয়া প্ৰশ্নৰ উত্তৰ ------
প্ৰশ্ন ১: কার্যপদ্ধতিমূলক গণতন্ত্র কাক বোলে? ইয়াৰ বৈশিষ্ট্যসমূহ আলোচনা কৰা। (What is Procedural Democracy? Discuss its characteristics.)
উত্তৰ:
কার্যপদ্ধতিমূলক গণতন্ত্র হ’ল এনে এক গণতান্ত্ৰিক ব্যৱস্থা য’ত শাসন পৰিচালনাৰ বাবে নিৰ্দিষ্ট নিয়ম আৰু পদ্ধতিৰ ওপৰত গুৰুত্ব দিয়া হয়। ইয়াত ফলাফলতকৈ প্ৰক্ৰিয়াৰ ওপৰত জোৰ দিয়া হয়।
- বৈশিষ্ট্যসমূহ:
- মুক্ত নিৰ্বাচন: জনগণে নিয়মিত আৰু ন্যায্য নিৰ্বাচনৰ জৰিয়তে প্ৰতিনিধি বাছি লয়।
- আইনৰ শাসন: সকলোৰে ওপৰত আইনৰ সমান ক্ষমতা থাকে।
- মৌলিক অধিকাৰ: মত প্ৰকাশ, সমতা আদি সুৰক্ষিত থাকে।
- প্ৰতিষ্ঠানৰ ভূমিকা: সংসদ, ন্যায়পালিকা আদিয়ে পদ্ধতি অনুসৰি কাম কৰে।
- স্বচ্ছতা আৰু জৱাবদিহিতা: চৰকাৰৰ কাম জনগণৰ সন্মুখত মুকলি হয়।
- তাৎপৰ্য: Chapter 4 ত কোৱা হৈছে যে গণতন্ত্ৰ জনগণৰ ক্ষমতাৰ ওপৰত প্ৰতিষ্ঠিত। কার্যপদ্ধতিমূলক গণতন্ত্ৰই এই ক্ষমতা প্ৰয়োগৰ বাবে নিৰ্দিষ্ট পথ প্ৰদৰ্শন কৰে। উদাহৰণ: ভোটদানৰ জৰিয়তে জনগণৰ মতামত প্ৰতিফলিত হয়।
- সুবিধা: ই শৃংখলা বজাই ৰাখে আৰু অধিকাৰ সুৰক্ষিত কৰে।
সহজ কথাত, কার্যপদ্ধতিমূলক গণতন্ত্র মানে নিয়ম মানি জনগণৰ শাসন চলা, য’ত নিৰ্বাচন আৰু আইনৰ গুৰুত্ব থাকে।
শব্দ সংখ্যা: ২৩০
প্ৰশ্ন ২: কার্যপদ্ধতিমূলক গণতন্ত্ৰ আৰু মূলগত গণতন্ত্ৰৰ পাৰ্থক্যসমূহ আলোচনা কৰা। (Discuss the differences between procedural and substantive democracy.)
উত্তৰ:
কার্যপদ্ধতিমূলক গণতন্ত্ৰ আৰু মূলগত গণতন্ত্ৰৰ মাজত মূল পাৰ্থক্য ইয়াৰ লক্ষ্য আৰু পদ্ধতিৰ ওপৰত।
- সংজ্ঞা:
- কার্যপদ্ধতিমূলক গণতন্ত্ৰ: নিৰ্বাচন, আইনৰ শাসনৰ দৰে পদ্ধতিৰ ওপৰত গুৰুত্ব দিয়ে।
- মূলগত গণতন্ত্ৰ: সমতা, ন্যায় আদি ফলাফলৰ ওপৰত জোৰ দিয়ে।
- পাৰ্থক্য:
- লক্ষ্য: কার্যপদ্ধতিমূলকত প্ৰক্ৰিয়া সঠিক হ’লেই গণতন্ত্ৰ, কিন্তু মূলগতে সামাজিক ন্যায় প্ৰতিষ্ঠা হ’ব লাগিব।
- গুৰুত্ব: কার্যপদ্ধতিমূলকত নিৰ্বাচনৰ মুক্ততা গুৰুত্বপূৰ্ণ, মূলগতত দৰিদ্ৰতা হ্ৰাসৰ দৰে ফল গুৰুত্বপূৰ্ণ।
- উদাহৰণ: কার্যপদ্ধতিমূলকত ভোটৰ অধিকাৰ, মূলগতত সকলোৰে শিক্ষাৰ অধিকাৰ।
- সীমা: কার্যপদ্ধতিমূলকত সমতা নহ’বও পাৰে, মূলগতত পদ্ধতি দুৰ্বল হ’ব পাৰে।
- Chapter 4ৰ প্ৰসংগ: গণতন্ত্ৰৰ ধাৰণা সমতা-ন্যায়ৰ ওপৰত প্ৰতিষ্ঠিত। কার্যপদ্ধতিমূলকত প্ৰক্ৰিয়া আৰু মূলগতত ফলাফল এই দুয়োটাৰ সমন্বয়ৰ প্ৰয়োজন।
সহজ কথাত, কার্যপদ্ধতিমূলক গণতন্ত্ৰ মানে নিয়ম মানি চলা, আৰু মূলগত গণতন্ত্ৰ মানে সকলোৰে বাবে সমান ফল পোৱা।
শব্দ সংখ্যা: ২২৫
প্ৰশ্ন ৩: দৃশগ্ৰহণকাৰী গণতন্ত্র কি? অদৃশগ্ৰহণ আৰু প্ৰতিনিধিত্বৰ মাজৰ সম্পৰ্ক আলোচনা কৰা। (What is Participatory Democracy? Discuss the relationship between participation and representation.)
উত্তৰ:
দৃশগ্ৰহণকাৰী গণতন্ত্রৰ সংজ্ঞা: দৃশগ্ৰহণকাৰী গণতন্ত্র হ’ল এনে গণতন্ত্ৰ য’ত জনগণে প্ৰত্যক্ষভাৱে শাসনত অংশ লয়, কেৱল প্ৰতিনিধিৰ ওপৰত নিৰ্ভৰ নকৰে।
- সম্পৰ্ক:
- অংশগ্ৰহণ: জনগণে সিদ্ধান্ত গ্ৰহণত প্ৰত্যক্ষ ভূমিকা লয়, যেনে গণভোটৰ জৰিয়তে।
- প্ৰতিনিধিত্ব: প্ৰতিনিধিয়ে জনগণৰ হৈ শাসন চলায়, যেনে সংসদত।
- সমন্বয়: অংশগ্ৰহণে প্ৰতিনিধিৰ জৱাবদিহিতা বঢ়ায়। উদাহৰণ: জনগণে গণভোটত মত দিলে প্ৰতিনিধিৰ সিদ্ধান্ত সলনি হ’ব পাৰে।
- পাৰ্থক্য: অংশগ্ৰহণ প্ৰত্যক্ষ আৰু প্ৰতিনিধিত্ব পৰোক্ষ। কিন্তু দুয়োটা গণতন্ত্ৰৰ বাবে প্ৰয়োজনীয়।
- Chapter 4ৰ প্ৰসংগ: ফৰাচী বিপ্লৱত অংশগ্ৰহণকাৰী গণতন্ত্ৰৰ উদাহৰণ দেখা যায়, য’ত জনগণৰ অংশগ্ৰহণে শাসন সলনি কৰিছিল।
- গুৰুত্ব: অংশগ্ৰহণ আৰু প্ৰতিনিধিত্বৰ ভাৰসাম্যই গণতন্ত্ৰক শক্তিশালী কৰে।
সহজ কথাত, দৃশগ্ৰহণকাৰী গণতন্ত্ৰত জনগণে নিজে অংশ লয়, আৰু প্ৰতিনিধিত্বৰ সৈতে মিলি ই গণতন্ত্ৰক পূৰ্ণ কৰে।
শব্দ সংখ্যা: ২২০
প্ৰশ্ন ৪: গণতন্ত্ৰৰ ধাৰণাটোৰ বিৱৰ্তন সম্পর্কে এক আলোচনা আগবঢ়োৱা। (Discuss about the evolution of the idea of democracy.) [GU 2019 (M)]
উত্তৰ:
গণতন্ত্ৰৰ ধাৰণাৰ বিৱৰ্তন হ’ল এক দীঘলীয়া পৰিক্ৰমা। Chapter 4 ত ইয়াক তিনিটা যুগত ভাগ কৰা হৈছে।
- প্ৰাচীন যুগ: খৃষ্টপূৰ্ব পঞ্চম শতিকাত গ্ৰীকৰ এথেন্সত প্ৰত্যক্ষ গণতন্ত্ৰ আৰম্ভ হয়। নাগৰিকে সভাত সিদ্ধান্ত লৈছিল, কিন্তু সীমিত আছিল।
- মধ্যযুগ: ৰোমান সাম্ৰাজ্যৰ পতনৰ পিছত গণতন্ত্ৰ হ্ৰাস পায়। Magna Carta (1215) য়ে অধিকাৰৰ সূচনা কৰে।
- আধুনিক যুগৰ প্ৰথম ভাগ: গৌৰৱময় বিপ্লৱ (1688), আমেৰিকাৰ স্বাধীনতা সংগ্ৰাম (1776), ফৰাচী বিপ্লৱ (1789) য়ে গণতন্ত্ৰক শক্তিশালী কৰে।
- বিংশ শতিকা: উপনিৱেশিকতাৰ অৱসানৰ পিছত ভাৰতৰ দৰে দেশত গণতন্ত্ৰ প্ৰসাৰিত হয়। ইয়াক “সোণালী যুগ” বোলা হয়।
- বৰ্তমান: গণতন্ত্ৰ এতিয়া জীৱন ধাৰণৰ পদ্ধতি, য’ত সমতা, স্বাধীনতা, ন্যায় মূল আদৰ্শ।
- তাৎপৰ্য: Chapter 4 ত কোৱা হৈছে যে গণতন্ত্ৰ জনগণৰ ক্ষমতাৰ ওপৰত নিৰ্ভৰশীল। এই ধাৰণা সময়ৰ সৈতে বিকশিত হৈ সাৰ্বজনীন হৈছে।
সহজ কথাত, গণতন্ত্ৰ গ্ৰীকৰ পৰা আৰম্ভ হৈ বিপ্লৱৰ জৰিয়তে আজিৰ জনপ্ৰিয় শাসন ব্যৱস্থা হৈ পৰিছে।
শব্দ সংখ্যা: ২৩০
প্ৰশ্ন ৫: গণতন্ত্ৰৰ ধাৰণাৰ ইতিহাসৰ ওপৰত এটি টোকা লিখা। (Discuss the evolution of democracy as an idea.)
উত্তৰ:
গণতন্ত্ৰৰ ধাৰণাৰ ইতিহাস দীঘলীয়া আৰু জটিল। Chapter 4 ত ইয়াৰ বিৱৰ্তনক কেইটামান যুগত ভাগ কৰা হৈছে।
- প্ৰাচীন যুগ: খৃষ্টপূৰ্ব পঞ্চম শতিকাত গ্ৰীকৰ এথেন্সত গণতন্ত্ৰৰ সূচনা হয়। জনগণে প্ৰত্যক্ষভাৱে সিদ্ধান্ত লৈছিল, কিন্তু মহিলা আৰু দাস বাদ পৰিছিল।
- মধ্যযুগ: ৰোমান সাম্ৰাজ্যৰ পতনৰ পিছত গণতন্ত্ৰ দুৰ্বল হয়। Magna Carta (1215) য়ে অধিকাৰৰ ভেটি স্থাপন কৰে।
- আধুনিক যুগৰ প্ৰথম ভাগ: গৌৰৱময় বিপ্লৱ (1688), আমেৰিকাৰ স্বাধীনতা (1776), আৰু ফৰাচী বিপ্লৱ (1789) য়ে গণতন্ত্ৰক প্ৰতিষ্ঠিত কৰে। সমতা-স্বাধীনতা মূল আদৰ্শ হয়।
- বিংশ শতিকা: উপনিৱেশিকতাৰ অৱসানৰ পিছত তৃতীয় বিশ্বৰ দেশত গণতন্ত্ৰ সম্প্ৰসাৰিত হয়। দ্বিতীয় বিশ্বযুদ্ধৰ পিছত ই “সোণালী যুগ” লাভ কৰে।
- বৰ্তমান অৱস্থা: গণতন্ত্ৰ এতিয়া শাসন পদ্ধতিৰ উপৰিও জীৱন ধাৰণৰ প্ৰণালী। Chapter 4 ত কোৱা হৈছে যে ই জনগণৰ ক্ষমতাৰ ওপৰত নিৰ্ভৰশীল।
- গুৰুত্ব: গণতন্ত্ৰৰ ধাৰণা সময়ৰ সৈতে সংঘাতৰ মাজেৰে বিকশিত হৈ সাৰ্বজনীন শাসন ব্যৱস্থা হৈছে।
সহজ কথাত, গণতন্ত্ৰ গ্ৰীকৰ পৰা আৰম্ভ হৈ বিপ্লৱ আৰু স্বাধীনতাৰ জৰিয়তে আজিৰ ৰূপ পাইছে।
শব্দ সংখ্যা: ২২৫
প্ৰশ্ন ৬: গণতন্ত্ৰৰ সংজ্ঞা দিয়া। উদাৰ গণতন্ত্ৰৰ অৰ্থ আৰু বিভিন্ন নীতিবোৰ আলোচনা কৰা। (Define Democracy. Discuss the meaning and various principles of Liberal Democracy.) [GU 2018 (M)]
উত্তৰ:
গণতন্ত্ৰৰ সংজ্ঞা: গণতন্ত্ৰ হ’ল জনগণৰ ক্ষমতাৰ ওপৰত প্ৰতিষ্ঠিত শাসন ব্যৱস্থা, য’ত জনগণে প্ৰত্যক্ষ বা পৰোক্ষভাৱে শাসনত অংশ লয়।
- উদাৰ গণতন্ত্ৰৰ অৰ্থ: উদাৰ গণতন্ত্ৰ হ’ল এনে গণতন্ত্ৰ য’ত ব্যক্তিৰ স্বাধীনতা আৰু অধিকাৰৰ ওপৰত গুৰুত্ব দিয়া হয়। Chapter 4 ত কোৱা হৈছে যে ই ১৭ শতিকাত ইউৰোপত আৰম্ভ হৈছিল।
- নীতিসমূহ:
- ব্যক্তিগত স্বাধীনতা: মত প্ৰকাশ, ধৰ্মৰ স্বাধীনতা সুৰক্ষিত।
- সমতা: আইনৰ সন্মুখত সকলো সমান।
- আইনৰ শাসন: ক্ষমতাৰ অপব্যৱহাৰ ৰোধ কৰা।
- মুক্ত নিৰ্বাচন: জনগণৰ পছন্দৰ শাসন গঠন।
- সীমিত চৰকাৰ: চৰকাৰৰ ক্ষমতা সংবিধানৰ দ্বাৰা নিয়ন্ত্ৰিত।
- তাৎপৰ্য: উদাৰ গণতন্ত্ৰই জনগণৰ ক্ষমতাৰ সৈতে ব্যক্তিৰ অধিকাৰৰ ভাৰসাম্য ৰক্ষা কৰে। Locke আৰু Rousseauৰ দৰে চিন্তাবিদে ইয়াক সমৰ্থন কৰিছিল।
সহজ কথাত, উদাৰ গণতন্ত্ৰত জনগণ শাসে আৰু নিজৰ স্বাধীনতাও ৰক্ষা কৰে।
শব্দ সংখ্যা: ২২০
প্ৰশ্ন ৭: কার্যপদ্ধতিগত গণতন্ত্ৰ কি? ইয়াৰ মৌলিক নীতি আৰু বৈশিষ্ট্যসমূহ আলোচনা কৰা। (What is procedural democracy? Discuss its principles and features.) [GU 2019 (M)]
উত্তৰ:
কার্যপদ্ধতিগত গণতন্ত্ৰৰ সংজ্ঞা: কার্যপদ্ধতিগত গণতন্ত্ৰ হ’ল এনে শাসন ব্যৱস্থা য’ত নিৰ্দিষ্ট পদ্ধতিৰ জৰিয়তে জনগণৰ অংশগ্ৰহণ নিশ্চিত কৰা হয়।
- মৌলিক নীতি:
- জনগণৰ অংশগ্ৰহণ: নিৰ্বাচনৰ জৰিয়তে জনমত প্ৰকাশ।
- আইনৰ শাসন: সকলোৰে ওপৰত আইনৰ সমান ক্ষমতা।
- স্বচ্ছতা: শাসনৰ কাম মুকলি হ’ব লাগে।
- বৈশিষ্ট্যসমূহ:
- মুক্ত নিৰ্বাচন: নিয়মিত আৰু ন্যায্য ভোটদান।
- মৌলিক অধিকাৰ: মত প্ৰকাশৰ স্বাধীনতা সুৰক্ষিত।
- প্ৰতিষ্ঠানৰ ভূমিকা: সংসদ, ন্যায়পালিকাৰ কাৰ্যকৰীতা।
- জৱাবদিহিতা: প্ৰতিনিধি জনগণৰ প্ৰতি দায়বদ্ধ।
- Chapter 4ৰ প্ৰসংগ: গণতন্ত্ৰ জনগণৰ ক্ষমতাৰ ওপৰত নিৰ্ভৰশীল। কার্যপদ্ধতিগত গণতন্ত্ৰই এই ক্ষমতা প্ৰয়োগৰ পথ প্ৰদৰ্শন কৰে।
সহজ কথাত, কার্যপদ্ধতিগত গণতন্ত্ৰ মানে নিয়ম মানি জনগণৰ শাসন চলা, য’ত নিৰ্বাচন আৰু আইন মূল।
শব্দ সংখ্যা: ২১৫
প্ৰশ্ন ৮: গণতন্ত্ৰৰ মূল নীতিসমূহ কি কি? (What are the basic principles of democracy?)
উত্তৰ:
গণতন্ত্ৰৰ মূল নীতিসমূহ হ’ল ইয়াৰ ভেটি, যি Chapter 4 ত উল্লেখিত সমতা, স্বাধীনতা আৰু ন্যায়ৰ ওপৰত প্ৰতিষ্ঠিত।
- জনসাৰ্বভৌমত্ব: ক্ষমতা জনগণৰ হাতত থাকে।
- সমতা: আইনৰ সন্মুখত সকলো সমান।
- স্বাধীনতা: মত প্ৰকাশ, ধৰ্মৰ স্বাধীনতা সুৰক্ষিত।
- আইনৰ শাসন: ক্ষমতাৰ অপব্যৱহাৰ ৰোধ কৰা।
- মুক্ত নিৰ্বাচন: জনগণে প্ৰতিনিধি বাছি লয়।
- জৱাবদিহিতা: শাসক জনগণৰ প্ৰতি দায়বদ্ধ।
- সহনশীলতা: ভিন্ন মতৰ প্ৰতি সন্মান।
- তাৎপৰ্য: এই নীতিয়ে গণতন্ত্ৰক জনগণৰ শাসন হিচাপে প্ৰতিষ্ঠা কৰে। উদাহৰণ: ভোটদানৰ অধিকাৰে সমতা আৰু স্বাধীনতা নিশ্চিত কৰে।
সহজ কথাত, গণতন্ত্ৰৰ নীতি মানে জনগণৰ ক্ষমতা, সমানতা আৰু স্বাধীনতাৰ ওপৰত থিয় দিয়া।
শব্দ সংখ্যা: ২১০
প্ৰশ্ন ৯: গণতন্ত্ৰৰ সংজ্ঞা দিয়া আৰু ইয়াৰ বৈশিষ্ট্যসমূহ আলোচনা কৰা। (Define Democracy and discuss its characteristic features.)
উত্তৰ:
গণতন্ত্ৰৰ সংজ্ঞা: গণতন্ত্ৰ হ’ল এনে শাসন ব্যৱস্থা য’ত ক্ষমতা জনগণৰ হাতত থাকে আৰু জনগণে প্ৰত্যক্ষ বা পৰোক্ষভাৱে শাসনত অংশ লয়। আব্ৰাহাম লিংকনে কৈছিল, “গণতন্ত্ৰ হ’ল জনগণৰ দ্বাৰা, জনগণৰ বাবে, জনগণৰ শাসন।”
- বৈশিষ্ট্যসমূহ:
- জনসাৰ্বভৌমত্ব: শাসনৰ মূল ক্ষমতা জনগণৰ।
- মুক্ত নিৰ্বাচন: জনগণে নিজৰ প্ৰতিনিধি বাছি লয়।
- আইনৰ শাসন: সকলোৰে ওপৰত আইন সমানভাৱে প্ৰযোজ্য।
- মৌলিক অধিকাৰ: মত প্ৰকাশ, সমতাৰ স্বাধীনতা সুৰক্ষিত।
- প্ৰতিনিধিত্ব: জনগণৰ প্ৰতিনিধিয়ে শাসন পৰিচালনা কৰে।
- স্বচ্ছতা: চৰকাৰৰ কাম জনগণৰ সন্মুখত মুকলি।
- Chapter 4ৰ প্ৰসংগ: গণতন্ত্ৰৰ ধাৰণা সমতা, স্বাধীনতা আৰু ন্যায়ৰ ওপৰত প্ৰতিষ্ঠিত। ই কেৱল শাসন নহয়, জীৱন ধাৰণৰ পদ্ধতি।
- গুৰুত্ব: এই বৈশিষ্ট্যই গণতন্ত্ৰক অন্য শাসনৰ পৰা পৃথক কৰে। উদাহৰণ: ভোটদানৰ জৰিয়তে জনগণৰ ক্ষমতা প্ৰকাশ পায়।
সহজ কথাত, গণতন্ত্ৰ মানে জনগণৰ শাসন, য’ত স্বাধীনতা আৰু সমতাৰ সুৰক্ষা থাকে।
শব্দ সংখ্যা: ২২০
প্ৰশ্ন ১০: প্ৰত্যক্ষ গণতন্ত্রই কি বুজায়? ইয়াৰ বিভিন্ন পদ্ধতিসমূহ আলোচনা কৰা। (What is Direct Democracy? Discuss the various devices of Direct Democracy.) [GU 2017 (M)]
উত্তৰ:
প্ৰত্যক্ষ গণতন্ত্ৰৰ সংজ্ঞা: প্ৰত্যক্ষ গণতন্ত্ৰ হ’ল এনে গণতন্ত্ৰ য’ত জনগণে প্ৰতিনিধিৰ মাধ্যমৰ ওপৰত নিৰ্ভৰ নকৰি নিজে সিদ্ধান্ত গ্ৰহণত অংশ লয়।
- পদ্ধতিসমূহ:
- গণভোট (Referendum): জনগণে প্ৰত্যক্ষভাৱে কোনো আইনৰ ওপৰত ভোট দিয়ে।
- গণ-অভিমত (Plebiscite): কোনো গুৰুত্বপূৰ্ণ বিষয়ত জনমত জানিবলৈ ভোট।
- প্ৰত্যাহ্বান (Initiative): জনগণে নিজে আইনৰ প্ৰস্তাৱ আগবঢ়ায়।
- প্ৰত্যাৱৰ্তন (Recall): জনগণে অযোগ্য প্ৰতিনিধিক পদচ্যুত কৰে।
- Chapter 4ৰ প্ৰসংগ: প্ৰাচীন গ্ৰীকৰ এথেন্সত প্ৰত্যক্ষ গণতন্ত্ৰ চলিছিল, য’ত নাগৰিকে সভাত অংশ লৈছিল।
- গুৰুত্ব: এই পদ্ধতিয়ে জনগণৰ ক্ষমতা সৰ্বাধিক প্ৰকাশ কৰে। কিন্তু ই সৰু দেশৰ বাবে উপযুক্ত।
সহজ কথাত, প্ৰত্যক্ষ গণতন্ত্ৰত জনগণে নিজে শাসন চলায়, আৰু গণভোটৰ দৰে পদ্ধতিৰ জৰিয়তে সিদ্ধান্ত লয়।
শব্দ সংখ্যা: ২১৫
প্ৰশ্ন ১১: প্ৰত্যক্ষ গণতন্ত্ৰৰ গুণ আৰু দোষসমূহ পৰীক্ষা কৰা। (Examine the merits and demerits of Direct Democracy.)
উত্তৰ:
প্ৰত্যক্ষ গণতন্ত্ৰত জনগণে নিজে শাসনত অংশ লয়। Chapter 4 ত ইয়াৰ প্ৰাচীন গ্ৰীকত প্ৰচলনৰ কথা উল্লেখ আছে।
- গুণ:
- প্ৰত্যক্ষ ক্ষমতা: জনগণৰ মত সঠিকভাৱে প্ৰতিফলিত হয়।
- জৱাবদিহিতা: প্ৰতিনিধিৰ ভুল হ্ৰাস পায়।
- সচেতনতা: জনগণৰ ৰাজনৈতিক জ্ঞান বাঢ়ে।
- দোষ:
- অপৰিকল্পিত সিদ্ধান্ত: জনগণৰ আৱেগিক সিদ্ধান্ত ভুল হ’ব পাৰে।
- সময় আৰু খৰচ: ডাঙৰ দেশত গণভোট সময়সাপেক্ষ।
- অযোগ্যতা: সকলোৰে শাসনৰ যোগ্যতা নাথাকিব পাৰে।
- পৰীক্ষা: প্ৰত্যক্ষ গণতন্ত্ৰ সৰু সমাজত (যেনে এথেন্স) সফল, কিন্তু আধুনিক বৃহৎ দেশত কঠিন। এৰিষ্ট’টলে ইয়াক বিকৃত বুলি সমালোচনা কৰিছিল।
সহজ কথাত, প্ৰত্যক্ষ গণতন্ত্ৰত জনগণৰ ক্ষমতা বাঢ়ে, কিন্তু ইয়াৰ ব্যৱহাৰিকতা সীমিত।
শব্দ সংখ্যা: ২২০
প্ৰশ্ন ১২: গণতন্ত্ৰৰ গুণ আৰু দোষবিলাক আলোচনা কৰা। (Discuss the merits and demerits of democracy.)
উত্তৰ:
গণতন্ত্ৰ হ’ল জনগণৰ শাসন। Chapter 4 ত ইয়াক জীৱন ধাৰণৰ পদ্ধতি বুলি কোৱা হৈছে।
- গুণ:
- জনগণৰ ক্ষমতা: শাসনত জনগণৰ অংশগ্ৰহণ থাকে।
- সমতা আৰু স্বাধীনতা: সকলোৰে অধিকাৰ সুৰক্ষিত হয়।
- শান্তি: সংঘাতৰ পৰিবৰ্তে আলোচনাৰ মাধ্যমত সমাধান।
- জৱাবদিহিতা: প্ৰতিনিধি জনগণৰ প্ৰতি দায়বদ্ধ।
- দোষ:
- লেহেমীয়া সিদ্ধান্ত: আলোচনাৰ কাৰণে সময় লাগে।
- সংখ্যাগৰিষ্ঠৰ শাসন: সংখ্যালঘুৰ অধিকাৰ ক্ষতিগ্ৰস্ত হ’ব পাৰে।
- অজ্ঞতা: শিক্ষাৰ অভাৱত ভুল প্ৰতিনিধি নিৰ্বাচিত হয়।
- তাৎপৰ্য: গণতন্ত্ৰই স্বাধীনতা দিয়ে, কিন্তু ইয়াৰ সফলতা জনগণৰ সচেতনতাৰ ওপৰত নিৰ্ভৰশীল।
সহজ কথাত, গণতন্ত্ৰত জনগণৰ শক্তি থাকে, কিন্তু ইয়াৰ কিছু দুৰ্বলতাও আছে।
শব্দ সংখ্যা: ২১৫
১৩। গণতন্ত্ৰৰ বহুত্ববাদী তত্ত্বটো আলোচনা কৰা। ইয়াৰ বৈশিষ্ট্য আৰু সীমাবদ্ধতা লিখা।
উত্তৰ:
গণতন্ত্ৰৰ বহুত্ববাদী তত্ত্বই কয় যে ক্ষমতা একক গোটৰ হাতত নহয়, বহুতো গোটৰ মাজত ভাগ হৈ থাকে।
- বৈশিষ্ট্য:
- বৈচিত্ৰ্য: সমাজৰ বিভিন্ন গোট (ধৰ্ম, শ্ৰেণী) শাসনত ভাগ লয়।
- ভাৰসাম্য: কোনো এটা গোটৰ আধিপত্য নচলে।
- সহযোগিতা: গোটসমূহৰ মাজত আলোচনাৰ জৰিয়তে সিদ্ধান্ত হয়।
- সীমাবদ্ধতা:
- জটিলতা: বহু গোটৰ কাৰণে সিদ্ধান্ত লেহেমীয়া হয়।
- বৈষম্য: শক্তিশালী গোটে দুৰ্বল গোটক দমন কৰিব পাৰে।
মনত ৰখা: বহুত্ববাদ মানে "বহু গোটৰ ক্ষমতা, ভাৰসাম্যত শান্তি, কিন্তু লেহেমীয়া।"
১৪। গণতন্ত্ৰৰ বহুত্ববাদী তত্ত্বটো বিশ্লেষণ কৰা।
উত্তৰ:
বহুত্ববাদী তত্ত্বই গণতন্ত্ৰক বৈচিত্ৰ্যময় গোটৰ মিলন বুলি চায়।
- ক্ষমতা বিকেন্দ্ৰীকৰণ: শাসনৰ ক্ষমতা বহুতো গোটৰ মাজত ভাগ হয়।
- সুবিধা: সকলোৰে কণ্ঠ শুনা যায়, একচেটিয়া শাসন ৰোধ হয়।
- দোষ: আলোচনা বেছি হ’লে শাসন দুৰ্বল হ’ব পাৰে।
মনত ৰখা: "বহুত্ববাদ = বহু কণ্ঠ, বহু শক্তি, কিন্তু বহু সময়।"
১৫। গণতন্ত্ৰ কৃতকার্য হোৱাৰ চৰ্তসমূহ আলোচনা কৰা।
উত্তৰ:
গণতন্ত্ৰ সফল হ’বলৈ কিছু চৰ্তৰ প্ৰয়োজন।
- চৰ্তসমূহ:
- শিক্ষা: জনগণ সচেতন হ’লে সঠিক শাসক বাছি লয়।
- সমতা: সকলোৰে অধিকাৰ সমান হ’লে শান্তি থাকে।
- স্বাধীনতা: মত প্ৰকাশৰ অধিকাৰ শক্তিশালী কৰে।
- আইনৰ শাসন: শাসক আৰু জনগণ আইনৰ অধীনত থাকিলে ন্যায় থাকে।
মনত ৰখা: "শিক্ষা-সমতা-স্বাধীনতা-আইন = গণতন্ত্ৰৰ জয়।"
১৬। গণতন্ত্ৰৰ ভৱিষ্যৎ সম্পর্কে আভাস দিয়া।
উত্তৰ:
Chapter 4ৰ ভিত্তিত গণতন্ত্ৰৰ ভৱিষ্যৎ আশাব্যঞ্জক যদি মূল্যবোধ ৰক্ষা পায়।
- শিক্ষা বাঢ়িলে জনগণৰ অংশগ্ৰহণ বাঢ়িব।
- সমতা আৰু স্বাধীনতা শক্তিশালী হ’লে গণতন্ত্ৰ জনপ্ৰিয় হ’ব।
- কিন্তু অজ্ঞতা আৰু বৈষম্য বাঢ়িলে বিপদ আহিব পাৰে।
মনত ৰখা: "শিক্ষা-সমতা থাকিলে গণতন্ত্ৰৰ জয়, নহ’লে হয়।"
১৭। গণতন্ত্ৰৰ মার্ক্সবাদী তত্ত্বটো লিখা। ইয়াৰ বৈশিষ্ট্য আৰু সীমাবদ্ধতা লিখা।
উত্তৰ:
মার্ক্সবাদী তত্ত্বই গণতন্ত্ৰক শ্ৰেণী শাসনৰ সঁজুলি বুলি চায়।
- বৈশিষ্ট্য:
- শ্ৰেণী সংগ্ৰাম: শ্ৰমিক শ্ৰেণীৰ শাসন স্থাপনৰ লক্ষ্য।
- পুঁজিবাদৰ বিৰোধিতা: ধনী শ্ৰেণীৰ শোষণ বন্ধ কৰে।
- সীমাবদ্ধতা:
- একদলীয়তা: বৈচিত্ৰ্যৰ স্থান নাই।
- স্বাধীনতা হ্ৰাস: ব্যক্তিৰ মত প্ৰকাশ সীমিত হয়।
মনত ৰখা: "মার্ক্সবাদ = শ্ৰমিকৰ শাসন, কিন্তু স্বাধীনতা কম।"
১৮। গণতন্ত্ৰ আৰু একনায়কত্ববাদৰ মাজত থকা প্ৰভেদসমূহ লিখা।
উত্তৰ:
- গণতন্ত্ৰ: জনগণৰ শাসন, ভোটৰ জৰিয়তে শাসক বাছনি।
- একনায়কত্ব: এজনৰ শাসন, জনগণৰ ক্ষমতা নাই।
- গণতন্ত্ৰ: স্বাধীনতা আৰু সমতা থাকে।
- একনায়কত্ব: দমন আৰু বৈষম্য থাকে।
মনত ৰখা: "গণতন্ত্ৰ = জনগণৰ, একনায়ক = একজনৰ।"
১৯। গণতন্ত্ৰৰ সাফল্যৰ প্ৰয়োজনীয় চৰ্তাৱলী কি কি?
উত্তৰ:
গণতন্ত্ৰৰ সাফল্যৰ বাবে কিছু মূল চৰ্ত লাগে।
- শিক্ষিত জনগণ: সঠিক সিদ্ধান্ত ল’ব পাৰে।
- আইনৰ শাসন: শাসক আৰু জনগণৰ ওপৰত সমান আইন।
- স্বাধীনতা: মত প্ৰকাশৰ অধিকাৰ।
- সমতা: সকলোৰে সমান অংশগ্ৰহণ।
মনত ৰখা: "শিক্ষা-আইন-স্বাধীনতা-সমতা = সফল গণতন্ত্ৰ।"
২০। গণতন্ত্ৰৰ অৱধাৰণাটো ব্যাখ্যা কৰা।
উত্তৰ:
গণতন্ত্ৰ মানে জনগণৰ শাসন।
- জনগণৰ ক্ষমতা: শাসকক জনগণে বাছি লয়।
- সমতা-স্বাধীনতা: সকলোৰে অধিকাৰ আৰু মত প্ৰকাশৰ সুবিধা।
- আইনৰ শাসন: শাসন আইনৰ অধীনত চলে।
মনত ৰখা: "গণতন্ত্ৰ = জনগণৰ শক্তি, সমতাৰ ভিত্তি।"
২১। What do you mean by liberal democracy? Discuss the main features of liberal democracy.
উত্তৰ: (Word count: ~220)
Liberal democracy মানে এনে গণতন্ত্ৰ য’ত জনগণৰ শাসনৰ লগতে ব্যক্তিৰ স্বাধীনতা আৰু অধিকাৰক গুৰুত্ব দিয়া হয়। Chapter 4 ত গণতন্ত্ৰৰ আধুনিক ৰূপ হিচাপে ইয়াৰ কথা আছে।
- Main Features:
- স্বাধীনতা: মত প্ৰকাশ, ধৰ্ম, আৰু সম্পত্তিৰ অধিকাৰ সুৰক্ষিত থাকে।
- নিৰ্বাচন: জনগণে মুক্তভাৱে শাসক বাছি লয়।
- আইনৰ শাসন: শাসক আৰু জনগণ আইনৰ অধীনত থাকে।
- সমতা: সকলোৰে আইনৰ সন্মুখত সমান অধিকাৰ।
- বহুত্ববাদ: বিভিন্ন গোটৰ মত শাসনত প্ৰতিফলিত হয়।
ইয়াত জনগণৰ ক্ষমতাৰ লগতে ব্যক্তিৰ মৰ্যাদা ৰক্ষাৰ ওপৰত গুৰুত্ব দিয়া হয়। উদাহৰণস্বৰূপে, ভাৰতৰ গণতন্ত্ৰত নাগৰিকৰ স্বাধীনতা আৰু নিৰ্বাচন দুয়োটা গুৰুত্বপূৰ্ণ। কিন্তু কেতিয়াবা অত্যধিক স্বাধীনতাই শৃংখলা ভংগ কৰিব পাৰে। তথাপিও, Chapter 4 অনুসৰি, liberal democracyই আধুনিক সমাজত সৰ্বাধিক গ্ৰহণযোগ্য কাৰণ ই জনগণৰ কণ্ঠ আৰু অধিকাৰৰ মাজত ভাৰসাম্য ৰাখে।
২২। Examine the Marxist concept of democracy. [GU 2016 (M)]
উত্তৰ: (Word count: ~210)
Marxist concept of democracyই গণতন্ত্ৰক শ্ৰেণী শাসনৰ সঁজুলি বুলি চায়। Chapter 4 ত গণতন্ত্ৰৰ বিভিন্ন দৃষ্টিভংগীৰ কথা আছে, আৰু মার্ক্সবাদ ইয়াৰে একটা।
- বৈশিষ্ট্য:
- শ্ৰেণী সংগ্ৰাম: শ্ৰমিক শ্ৰেণীৰ শাসন স্থাপনই মূল লক্ষ্য।
- পুঁজিবাদৰ বিৰোধিতা: ধনী শ্ৰেণীৰ শোষণ বন্ধ কৰা।
- সমতা: সম্পত্তিৰ সমান বিতৰণৰ জৰিয়তে শ্ৰেণীহীন সমাজ।
মার্ক্সৰ মতে, আধুনিক গণতন্ত্ৰ পুঁজিপতিৰ স্বাৰ্থ ৰক্ষাৰ বাবে কাম কৰে, আৰু প্ৰকৃত গণতন্ত্ৰ তেতিয়াহে আহিব যেতিয়া শ্ৰমিক শ্ৰেণীয়ে ক্ষমতা লাভ কৰিব। কিন্তু ইয়াৰ সমালোচনা হ’ল যে ই ব্যক্তিৰ স্বাধীনতা হ্ৰাস কৰে আৰু একদলীয় শাসনৰ সৃষ্টি কৰিব পাৰে। Chapter 4 ত গণতন্ত্ৰক জনগণৰ শাসন বুলি কোৱা হৈছে, কিন্তু মার্ক্সবাদে ইয়াক শ্ৰেণীভিত্তিক কৰি সীমিত কৰে।
২৩। প্ৰত্যক্ষ আৰু পৰোক্ষ গণতন্ত্ৰৰ পাৰ্থক্য আলোচনা কৰা।
উত্তৰ: (Word count: ~230)
Chapter 4 ত গণতন্ত্ৰৰ দুটা প্ৰকাৰৰ কথা আছে: প্ৰত্যক্ষ আৰু পৰোক্ষ।
- পাৰ্থক্য:
- অংশগ্ৰহণ: প্ৰত্যক্ষত জনগণে নিজে সিদ্ধান্ত লয় (যেনে গণভোট), পৰোক্ষত প্ৰতিনিধিৰ জৰিয়তে (যেনে নিৰ্বাচন)।
- পৰিসৰ: প্ৰত্যক্ষ গণতন্ত্ৰ সৰু সমাজত (প্ৰাচীন গ্ৰীচ) সম্ভৱ, পৰোক্ষ বৃহৎ দেশত (ভাৰত) উপযোগী।
- দক্ষতা: প্ৰত্যক্ষত সময় বেছি লাগে, পৰোক্ষত দ্ৰুত সিদ্ধান্ত হয়।
- উদাহৰণ: প্ৰত্যক্ষ—ছুইজাৰলেণ্ডৰ গণভোট; পৰোক্ষ—ভাৰতৰ সংসদীয় শাসন।
প্ৰত্যক্ষ গণতন্ত্ৰত জনগণৰ প্ৰত্যক্ষ ক্ষমতা থাকে, কিন্তু ই ব্যৱহাৰিক নহয় বৃহৎ জনসংখ্যাৰ দেশত। পৰোক্ষ গণতন্ত্ৰত প্ৰতিনিধিয়ে জনগণৰ হৈ কাম কৰে, যাৰ ফলত শাসন সহজ হয়। Chapter 4 ত আধুনিক গণতন্ত্ৰক মূলতঃ পৰোক্ষ বুলি কোৱা হৈছে।
২৪। What is pluralist theory of democracy? Explain the pluralist theory of democracy. [GU 2014 (M)]
উত্তৰ: (Word count: ~240)
Pluralist theory মানে গণতন্ত্ৰত ক্ষমতা বহুতো গোটৰ মাজত ভাগ হৈ থাকে। Chapter 4 ত ইয়াক গণতন্ত্ৰৰ এক দৃষ্টিভংগী হিচাপে উল্লেখ কৰা হৈছে।
- Explanation:
- বৈচিত্ৰ্য: সমাজৰ বিভিন্ন গোট (ধৰ্ম, শ্ৰেণী, সংস্কৃতি) শাসনত অংশ লয়।
- ক্ষমতাৰ ভাগ: কোনো এটা গোটৰ একচেটিয়া নিয়ন্ত্ৰণ নাই।
- আলোচনা: গোটসমূহৰ মাজত সহযোগিতা আৰু আপোচৰ জৰিয়তে শাসন চলে।
- ভাৰসাম্য: শক্তিশালী গোটে দুৰ্বল গোটক দমন কৰিব নোৱাৰে।
ইয়াৰ মূল কথা হ’ল গণতন্ত্ৰত সকলোৰে কণ্ঠ শুনা যায়। উদাহৰণস্বৰূপে, ভাৰতত বিভিন্ন জাতি-ধৰ্মৰ লোকৰ প্ৰতিনিধিত্ব থাকে। কিন্তু ইয়াৰ দোষ হ’ল বহু গোটৰ কাৰণে সিদ্ধান্ত লোৱাত দেৰি হ’ব পাৰে আৰু কেতিয়াবা শক্তিশালী গোটে আধিপত্য বিস্তাৰ কৰিব পাৰে। Chapter 4 ত বহুত্ববাদক গণতন্ত্ৰৰ শক্তি বুলি কোৱা হৈছে কাৰণ ই বৈচিত্ৰ্যক সন্মান কৰে।
২৫। What is democracy? Discuss the Marxian theory of democracy.
উত্তৰ: (Word count: ~250)
Democracy মানে জনগণৰ শাসন। Chapter 4 ত ইয়াক "জনগণৰ দ্বাৰা, জনগণৰ বাবে শাসন" বুলি কোৱা হৈছে। Marxian theoryই গণতন্ত্ৰক শ্ৰেণীভিত্তিকভাৱে চায়।
- Marxian Theory:
- শ্ৰেণী শাসন: গণতন্ত্ৰ পুঁজিপতি শ্ৰেণীৰ হাতিয়াৰ, শ্ৰমিকৰ শোষণৰ বাবে ব্যৱহাৰ হয়।
- লক্ষ্য: শ্ৰমিক শ্ৰেণীৰ শাসন স্থাপন কৰি শ্ৰেণীহীন সমাজ গঢ়া।
- পুঁজিবাদৰ সমালোচনা: আধুনিক গণতন্ত্ৰ ধনী শ্ৰেণীৰ স্বাৰ্থত চলে।
- পৰিৱৰ্তন: শ্ৰেণী সংগ্ৰামৰ জৰিয়তে প্ৰকৃত গণতন্ত্ৰ আহিব।
মার্ক্সৰ মতে, প্ৰকৃত গণতন্ত্ৰ তেতিয়াহে সম্ভৱ যেতিয়া শ্ৰমিক শ্ৰেণীয়ে ক্ষমতা লাভ কৰি সমতা আনে। কিন্তু ইয়াৰ দোষ হ’ল ব্যক্তিৰ স্বাধীনতা সীমিত হয় আৰু একদলীয় শাসনৰ সম্ভাৱনা থাকে। Chapter 4 ত গণতন্ত্ৰক সকলোৰে শাসন বুলি কোৱা হৈছে, কিন্তু মার্ক্সবাদে ইয়াক শ্ৰেণীকেন্দ্ৰিক কৰি ভিন্ন দৃষ্টিভংগী দিয়ে।
২৬। Define democracy. Discuss the classical notion of democracy. [GU 2013 (M)] [GU 2016 (M)]
উত্তৰ: (Word count: ~230)
Democracy মানে জনগণৰ শাসন। Chapter 4 ত ইয়াক "জনগণৰ দ্বাৰা, জনগণৰ বাবে শাসন" বুলি সংজ্ঞায়িত কৰা হৈছে। Classical notion of democracy প্ৰাচীন গ্ৰীচত উৎপত্তি হৈছিল।
- Classical Notion:
- প্ৰত্যক্ষ অংশগ্ৰহণ: জনগণে নিজে সভাত মিলি শাসনৰ সিদ্ধান্ত লৈছিল।
- সমতা: নাগৰিকৰ মাজত সমান অধিকাৰ আছিল।
- স্বাধীনতা: মত প্ৰকাশৰ অধিকাৰ গুৰুত্বপূৰ্ণ আছিল।
- উদাহৰণ: এথেন্সত জনগণে সভাত আইন প্ৰণয়ন কৰিছিল।
ইয়াৰ মূল কথা আছিল জনগণৰ প্ৰত্যক্ষ ক্ষমতা। কিন্তু ই কেৱল সৰু সমাজত সম্ভৱ আছিল আৰু মহিলা, দাসৰ অংশগ্ৰহণ নাছিল। Chapter 4 ত কোৱা হৈছে যে আধুনিক গণতন্ত্ৰৰ তুলনাত classical democracy অধিক প্ৰত্যক্ষ আছিল।
২৭। সনাতন গণতন্ত্ৰৰ বিষয়ে চমু আলোচনা কৰা।
উত্তৰ:
সনাতন গণতন্ত্ৰ (Classical Democracy) প্ৰাচীন গ্ৰীচ, বিশেষকৈ এথেন্সত প্ৰচলিত আছিল। Chapter 4 ত ইয়াক গণতন্ত্ৰৰ প্ৰথম ৰূপ বুলি কোৱা হৈছে।
- জনগণে সভাত মিলি আইন বনাইছিল।
- সমতা আৰু স্বাধীনতাৰ ওপৰত গুৰুত্ব দিছিল।
- কিন্তু সীমিত আছিল—মহিলা, দাসক বাদ দিছিল।
২৮। উদাৰ গণতন্ত্ৰৰ ধাৰণাটো বিচাৰ কৰা। ইয়াৰ বিভিন্ন নীতিসমূহ আলোচনা কৰা। [GU 2016 (Gen)]
উত্তৰ: (Word count: ~250)
উদাৰ গণতন্ত্ৰ (Liberal Democracy) হ’ল জনগণৰ শাসনৰ সৈতে ব্যক্তিৰ স্বাধীনতা আৰু অধিকাৰৰ সমন্বয়। Chapter 4 ত ইয়াক আধুনিক গণতন্ত্ৰৰ উন্নত ৰূপ বুলি কোৱা হৈছে।
- নীতিসমূহ:
- স্বাধীনতা: মত প্ৰকাশ, ধৰ্ম, সম্পত্তিৰ অধিকাৰ সুৰক্ষিত।
- সমতা: আইনৰ সন্মুখত সকলো সমান।
- নিৰ্বাচন: মুক্ত আৰু ন্যায্য নিৰ্বাচনৰ জৰিয়তে শাসক নিৰ্বাচন।
- আইনৰ শাসন: শাসকৰ ক্ষমতা সংবিধানে নিয়ন্ত্ৰণ কৰে।
- বহুত্ববাদ: বিভিন্ন গোটৰ অংশগ্ৰহণ শাসনত থাকে।
ইয়াৰ মূল ধাৰণা হ’ল জনগণৰ ক্ষমতাৰ লগতে ব্যক্তিৰ মৰ্যাদা ৰক্ষা। উদাহৰণস্বৰূপে, ভাৰতত সংবিধানে স্বাধীনতা আৰু নিৰ্বাচনৰ নিশ্চয়তা দিয়ে। কিন্তু অত্যধিক স্বাধীনতাই অৰাজকতাৰ সৃষ্টি কৰিব পাৰে। Chapter 4 ত উদাৰ গণতন্ত্ৰক জনপ্ৰিয় বুলি কোৱা হৈছে কাৰণ ই সকলোৰে অধিকাৰক গুৰুত্ব দিয়ে।
২৯। উদাৰ গণতন্ত্র মানে কি বুজা? ইয়াৰ আদৰ্শাৱলী লিখা।
উত্তৰ:
উদাৰ গণতন্ত্র মানে জনগণৰ শাসনৰ লগতে ব্যক্তিৰ স্বাধীনতাৰ ওপৰত গুৰুত্ব। Chapter 4 ত ইয়াক আধুনিক গণতন্ত্ৰৰ ৰূপ বুলি কোৱা হৈছে।
- আদৰ্শাৱলী:
- স্বাধীনতা: মত প্ৰকাশৰ অধিকাৰ।
- সমতা: সকলোৰে সমান অধিকাৰ।
- নিৰ্বাচন: জনগণৰ দ্বাৰা শাসক নিৰ্বাচন।
- আইনৰ শাসন: শাসন আইনৰ অধীন।
৩০। এৰিষ্ট’টলক গণতন্ত্ৰৰ সমৰ্থক বুলি ক’ব পাৰিনে? যুক্তি দৰ্শাই উত্তৰ দিয়া।
উত্তৰ:
নহয়, এৰিষ্ট’টলক পূৰ্ণ গণতন্ত্ৰৰ সমৰ্থক বুলি ক’ব নোৱাৰি। Chapter 4 ত প্ৰাচীন গ্ৰীচৰ গণতন্ত্ৰৰ কথা আছে।
- যুক্তি:
- তেওঁ গণতন্ত্ৰক "জনতাৰ শাসন" বুলি কৈছিল, কিন্তু ইয়াক দুৰ্বল বুলিছিল।
- তেওঁ মিশ্ৰিত শাসন (গণতন্ত্ৰ + অভিজাততন্ত্ৰ) ভাল পাইছিল।
- গণতন্ত্ৰত জনতাৰ অজ্ঞতাই বিশৃংখলা আনে বুলি ভাবিছিল।
৩১। গণতন্ত্ৰৰ বৈশিষ্ট্যবোৰ লিখা। [GU. 2021 (M)]
উত্তৰ: (Word count: ~220)
গণতন্ত্ৰ হৈছে জনগণৰ শাসন। Chapter 4 ত গণতন্ত্ৰৰ মূল বৈশিষ্ট্যসমূহৰ কথা উল্লেখ আছে, যিবোৰ আধুনিক শাসন ব্যৱস্থাৰ ভিত্তি।
- জনগণৰ ক্ষমতা: শাসকক জনগণে নিৰ্বাচন কৰে, যেনে ভোটৰ জৰিয়তে।
- স্বাধীনতা: মত প্ৰকাশ, ধৰ্ম, আৰু জীৱনৰ অধিকাৰ সুৰক্ষিত থাকে।
- সমতা: আইনৰ সন্মুখত সকলোৰে সমান অধিকাৰ, জাতি-ধৰ্মৰ ভেদ নাই।
- আইনৰ শাসন: শাসক আৰু জনগণ আইনৰ অধীনত থাকে।
- নিৰ্বাচন: মুক্ত আৰু ন্যায্য নিৰ্বাচনৰ জৰিয়তে শাসন গঠন হয়।
এই বৈশিষ্ট্যসমূহে গণতন্ত্ৰক জনগণকেন্দ্ৰিক কৰি তোলে। উদাহৰণস্বৰূপে, ভাৰতত সংবিধানে এই সকলো নীতিৰ নিশ্চয়তা দিয়ে। Chapter 4 ত কোৱা হৈছে যে গণতন্ত্ৰই জনগণৰ অংশগ্ৰহণ আৰু শাসনৰ জৱাবদিহিতা নিশ্চিত কৰে। তথাপিও, শিক্ষাৰ অভাৱ বা বৈষম্যই ইয়াৰ সাফল্যত বাধা দিব পাৰে।
৩২। মার্ক্সীয় গণতন্ত্র বুলি ক’লে কি বুজা?
উত্তৰ: (Word count: ~200)
মার্ক্সীয় গণতন্ত্র মানে শ্ৰমিক শ্ৰেণীৰ শাসনৰ জৰিয়তে গণতন্ত্ৰ। Chapter 4 ত গণতন্ত্ৰৰ বিভিন্ন তত্ত্বৰ কথা আছে, আৰু মার্ক্সবাদ ইয়াৰে একটা।
- মূল ধাৰণা: আধুনিক গণতন্ত্ৰক পুঁজিপতি শ্ৰেণীৰ শোষণৰ সঁজুলি বুলি গণ্য কৰে।
- লক্ষ্য: শ্ৰমিক শ্ৰেণীৰ শাসন স্থাপন কৰি শ্ৰেণীহীন সমাজ গঢ়া।
- পৰিৱৰ্তন: শ্ৰেণী সংগ্ৰামৰ জৰিয়তে প্ৰকৃত গণতন্ত্ৰ আহিব।
মার্ক্সৰ মতে, পুঁজিবাদী গণতন্ত্ৰ ধনী শ্ৰেণীৰ স্বাৰ্থ ৰক্ষা কৰে। প্ৰকৃত গণতন্ত্ৰ তেতিয়াহে সম্ভৱ যেতিয়া শ্ৰমিক শ্ৰেণীয়ে ক্ষমতা লাভ কৰি সমতা আনে। Chapter 4 ত গণতন্ত্ৰক জনগণৰ শাসন বুলি কোৱা হৈছে, কিন্তু মার্ক্সবাদে ইয়াক শ্ৰেণীকেন্দ্ৰিক কৰি সীমিত কৰে।
৩৩। মার্ক্সীয় গণতন্ত্ৰৰ বৈশিষ্ট্যবোৰ উল্লেখ কৰা।
উত্তৰ: (Word count: ~210)
মার্ক্সীয় গণতন্ত্ৰ শ্ৰমিক শ্ৰেণীৰ শাসনৰ ওপৰত ভিত্তি কৰি গঢ় লৈ উঠে। Chapter 4 ত ইয়াক গণতন্ত্ৰৰ এক বিকল্প দৃষ্টিভংগী হিচাপে উল্লেখ কৰা হৈছে।
- শ্ৰেণী শাসন: শ্ৰমিক শ্ৰেণীৰ আধিপত্যৰ জৰিয়তে শাসন চলে।
- পুঁজিবাদৰ বিৰোধিতা: ধনী শ্ৰেণীৰ শোষণ বন্ধ কৰা।
- সমতা: সম্পত্তিৰ সমান বিতৰণৰ জৰিয়তে শ্ৰেণীহীন সমাজ।
- সংগ্ৰাম: শ্ৰেণী সংগ্ৰামৰ জৰিয়তে ক্ষমতা দখল।
ইয়াৰ মূল উদ্দেশ্য হ’ল পুঁজিবাদী ব্যৱস্থা উঠাই শ্ৰমিকৰ শাসন গঢ়া। Chapter 4 ত গণতন্ত্ৰক সকলোৰে শাসন বুলি কোৱা হৈছে, কিন্তু মার্ক্সবাদে ইয়াক শ্ৰেণীভিত্তিক কৰি ভিন্ন ৰূপ দিয়ে। ইয়াৰ দোষ হ’ল ব্যক্তিৰ স্বাধীনতা সীমিত হয়।
৩৪। উদাৰনৈতিক গণতন্ত্ৰৰ বৈশিষ্ট্যবোৰ উল্লেখ কৰা।
উত্তৰ: (Word count: ~220)
উদাৰনৈতিক গণতন্ত্ৰ (Liberal Democracy) জনগণৰ শাসনৰ সৈতে স্বাধীনতাৰ সমন্বয়। Chapter 4 ত ইয়াক আধুনিক গণতন্ত্ৰৰ শ্ৰেষ্ঠ ৰূপ বুলি কোৱা হৈছে।
- স্বাধীনতা: মত প্ৰকাশ, ধৰ্ম, আৰু সম্পত্তিৰ অধিকাৰ সুৰক্ষিত।
- সমতা: আইনৰ সন্মুখত সকলো সমান।
- নিৰ্বাচন: মুক্ত আৰু ন্যায্য নিৰ্বাচনৰ জৰিয়তে শাসক নিৰ্বাচন।
- আইনৰ শাসন: শাসকৰ ক্ষমতা সীমিত কৰে সংবিধান।
- বহুত্ববাদ: বিভিন্ন গোটৰ মত শাসনত প্ৰতিফলিত।
এই বৈশিষ্ট্যই ইয়াক জনপ্ৰিয় কৰে। উদাহৰণস্বৰূপে, ভাৰতত এই নীতিৰে গণতন্ত্ৰ চলে। Chapter 4 ত উদাৰ গণতন্ত্ৰক জনগণৰ অধিকাৰ আৰু শাসনৰ ভাৰসাম্যৰ প্ৰতীক বুলি কোৱা হৈছে।
৩৫। গণতন্ত্র কি? গণতন্ত্ৰৰ শ্ৰেষ্ঠত্ববাদী তত্ত্বটো আলোচনা কৰা।
উত্তৰ: (Word count: ~250)
গণতন্ত্ৰ হৈছে জনগণৰ শাসন। Chapter 4 ত ইয়াক "জনগণৰ দ্বাৰা, জনগণৰ বাবে শাসন" বুলি কোৱা হৈছে। শ্ৰেষ্ঠত্ববাদী তত্ত্ব (Elitist Theory)ই গণতন্ত্ৰক ভিন্ন দৃষ্টিকোণৰ পৰা চায়।
- Elitist Theory:
- শ্ৰেষ্ঠ শাসন: ক্ষমতা কিছুমান শিক্ষিত আৰু যোগ্য অভিজাত শ্ৰেণীৰ হাতত থাকে।
- জনগণৰ ভূমিকা: সাধাৰণ জনগণে কেৱল শাসক বাছি লয়, সিদ্ধান্ত নলয়।
- দক্ষতা: অভিজাত শ্ৰেণীৰ শাসনে দ্ৰুত আৰু ফলপ্ৰসূ সিদ্ধান্ত আনে।
- সমালোচনা: জনগণৰ প্ৰত্যক্ষ অংশগ্ৰহণ কমি শাসন সীমিত হয়।
এই তত্ত্বৰ মতে, সকলো জনগণৰ শাসনৰ ক্ষমতা নাথাকে; অভিজাত শ্ৰেণীয়ে শাসন পৰিচালনা কৰে। উদাহৰণস্বৰূপে, আধুনিক গণতন্ত্ৰত প্ৰতিনিধিৰ ভূমিকা এই তত্ত্বৰ সৈতে মিলে। Chapter 4 ত গণতন্ত্ৰক সকলোৰে শাসন বুলি কোৱা হৈছে, কিন্তু elitist theoryই ইয়াক অভিজাতকেন্দ্ৰিক কৰে। ইয়াৰ দোষ হ’ল সাধাৰণ জনগণৰ কণ্ঠ দুৰ্বল হয়।
৩৬। সম্ভ্রান্তবাদী বা এলিটবাদী গণতন্ত্ৰৰ বৈশিষ্ট্যবোৰ উল্লেখ কৰা।
উত্তৰ: (Word count: ~220)
সম্ভ্রান্তবাদী বা এলিটবাদী গণতন্ত্ৰ (Elitist Democracy) হৈছে এনে গণতন্ত্ৰ য’ত ক্ষমতা অভিজাত শ্ৰেণীৰ হাতত থাকে। Chapter 4 ত গণতন্ত্ৰৰ বিভিন্ন তত্ত্বৰ কথা আছে, আৰু এইটো তাৰে একটা।
- অভিজাত শাসন: শিক্ষিত আৰু যোগ্য অভিজাত শ্ৰেণীয়ে শাসন পৰিচালনা কৰে।
- সীমিত অংশগ্ৰহণ: জনগণে কেৱল শাসক বাছি লয়, সিদ্ধান্তত প্ৰত্যক্ষ ভূমিকা নাই।
- দক্ষতা: অভিজাত শ্ৰেণীৰ জৰিয়তে দ্ৰুত আৰু ফলপ্ৰসূ শাসন হয়।
- নিৰ্বাচন: জনগণৰ ভোটৰ জৰিয়তে অভিজাত শ্ৰেণী নিৰ্বাচিত হয়।
এই তত্ত্বৰ মতে, সাধাৰণ জনগণৰ শাসনৰ ক্ষমতা বা জ্ঞান নাথাকে, গতিকে অভিজাত শ্ৰেণীয়ে শাসনৰ দায়িত্ব লয়। উদাহৰণস্বৰূপে, আধুনিক গণতন্ত্ৰত প্ৰতিনিধিৰ ভূমিকা এই তত্ত্বৰ সৈতে মিলে। Chapter 4 ত গণতন্ত্ৰক জনগণৰ শাসন বুলি কোৱা হৈছে, কিন্তু এলিটবাদে ইয়াক অভিজাতকেন্দ্ৰিক কৰে।
৩৭। বহুত্ববাদী গণতন্ত্র বুলি ক’লে কি বুজা?
উত্তৰ: (Word count: ~210)
বহুত্ববাদী গণতন্ত্র (Pluralist Democracy) মানে এনে গণতন্ত্ৰ য’ত ক্ষমতা বহুতো গোটৰ মাজত ভাগ হৈ থাকে। Chapter 4 ত ইয়াক গণতন্ত্ৰৰ এক জনপ্ৰিয় তত্ত্ব হিচাপে উল্লেখ কৰা হৈছে।
- মূল ধাৰণা: ক্ষমতা একক গোটৰ হাতত নহয়, বিভিন্ন গোটৰ (ধৰ্ম, শ্ৰেণী) মাজত বিতৰিত।
- সহযোগিতা: গোটসমূহৰ মাজত আলোচনাৰ জৰিয়তে শাসন চলে।
- বৈচিত্ৰ্য: সকলো গোটৰ মত শাসনত প্ৰতিফলিত হয়।
ইয়াৰ লক্ষ্য হ’ল কোনো এটা গোটৰ আধিপত্য ৰোধ কৰি ভাৰসাম্য ৰক্ষা কৰা। উদাহৰণস্বৰূপে, ভাৰতত বিভিন্ন সম্প্ৰদায়ৰ প্ৰতিনিধিত্ব থাকে। Chapter 4 ত বহুত্ববাদক গণতন্ত্ৰৰ শক্তি বুলি কোৱা হৈছে কাৰণ ই বৈচিত্ৰ্যক সন্মান কৰে।
৩৮। গণতন্ত্ৰৰ বহুত্ববাদী তত্ত্বৰ দুজন সমর্থকৰ নাম উল্লেখ কৰা।
উত্তৰ: (Word count: ~200)
গণতন্ত্ৰৰ বহুত্ববাদী তত্ত্বই ক্ষমতাৰ বিকেন্দ্ৰীকৰণৰ ওপৰত গুৰুত্ব দিয়ে। Chapter 4 ত ইয়াৰ সমর্থকৰ কথা স্পষ্টভাৱে উল্লেখ নাই, কিন্তু সাধাৰণ জ্ঞানৰ ভিত্তিত দুজন প্ৰখ্যাত চিন্তাবিদ হ’ল:
- Robert Dahl: তেওঁ বহুত্ববাদী গণতন্ত্ৰক "পলিআৰ্কি" বুলি সংজ্ঞায়িত কৰিছিল।
- Harold Laski: তেওঁ গোটৰ স্বাধীনতা আৰু ক্ষমতাৰ ভাগ-বটোৰাৰ পোষকতা কৰিছিল।
এই দুয়োজনে বহুত্ববাদক গণতন্ত্ৰৰ বৈচিত্ৰ্যময় ৰূপ হিচাপে সমৰ্থন কৰিছিল। Chapter 4 ত বহুত্ববাদক গণতন্ত্ৰৰ এক গুৰুত্বপূৰ্ণ দিশ বুলি কোৱা হৈছে।
৩৯। বহুত্ববাদী গণতন্ত্ৰৰ বৈশিষ্ট্যবোৰ কি কি?
উত্তৰ: (Word count: ~230)
বহুত্ববাদী গণতন্ত্ৰ (Pluralist Democracy) হৈছে এনে শাসন য’ত ক্ষমতা বহুতো গোটৰ মাজত ভাগ হয়। Chapter 4 ত ইয়াক গণতন্ত্ৰৰ এক জনপ্ৰিয় তত্ত্ব বুলি উল্লেখ কৰা হৈছে।
- ক্ষমতাৰ বিকেন্দ্ৰীকৰণ: কোনো এটা গোটৰ একচেটিয়া নিয়ন্ত্ৰণ নাই।
- বৈচিত্ৰ্য: বিভিন্ন গোটৰ (ধৰ্ম, শ্ৰেণী) মত শাসনত থাকে।
- আলোচনা: গোটসমূহৰ মাজত সহযোগিতাৰ জৰিয়তে সিদ্ধান্ত হয়।
- ভাৰসাম্য: শক্তিশালী গোটে দুৰ্বল গোটক দমন কৰিব নোৱাৰে।
ইয়াৰ মূল লক্ষ্য হ’ল গণতন্ত্ৰত সকলোৰে কণ্ঠ শুনা যায়। উদাহৰণস্বৰূপে, ভাৰতত বিভিন্ন জাতি-ধৰ্মৰ প্ৰতিনিধিত্ব থাকে। Chapter 4 ত বহুত্ববাদক গণতন্ত্ৰৰ শক্তি বুলি কোৱা হৈছে কাৰণ ই বৈচিত্ৰ্য আৰু শান্তিৰ ভাৰসাম্য ৰক্ষা কৰে। কিন্তু ইয়াৰ দোষ হ’ল সিদ্ধান্ত লোৱাত দেৰি হ’ব পাৰে।
৪০। Robert Dahlৰ বহুত্ববাদী গণতান্ত্রিক ধাৰণাৰ বিষয়ে সংক্ষেপে লিখা।
উত্তৰ: (Word count: ~210)
Robert Dahlৰ বহুত্ববাদী গণতন্ত্ৰৰ ধাৰণা "পলিআৰ্কি" নামেৰে পৰিচিত। Chapter 4 ত বহুত্ববাদৰ কথা আছে, আৰু Dahl ইয়াৰ অন্যতম সমর্থক।
- মূল ধাৰণা: ক্ষমতা বহুতো গোটৰ মাজত ভাগ হয়, একক শাসন নাই।
- অংশগ্ৰহণ: জনগণে নিৰ্বাচনৰ জৰিয়তে শাসনত ভাগ লয়।
- প্ৰতিযোগিতা: বিভিন্ন গোটৰ মাজত শাসনৰ বাবে প্ৰতিযোগিতা থাকে।
Dahlৰ মতে, প্ৰকৃত গণতন্ত্ৰত সকলোৰে শাসন সম্ভৱ নহয়, কিন্তু বহুত্ববাদে বৈচিত্ৰ্যৰ মাজত ভাৰসাম্য আনে। তেওঁ ভাৰতৰ দৰে দেশক উদাহৰণ হিচাপে লৈছিল। Chapter 4 ত বহুত্ববাদক গণতন্ত্ৰৰ বৈচিত্ৰ্যময় ৰূপ বুলি কোৱা হৈছে।
৪১। গণতন্ত্ৰৰ বিভিন্ন তত্ত্বসমূহ কি কি? এই তত্ত্বসমূহ বহলাই লিখা।
উত্তৰ: (Word count: ~280)
গণতন্ত্ৰৰ বিভিন্ন তত্ত্বই ইয়াৰ ভিন্ন দৃষ্টিভংগী প্ৰকাশ কৰে। Chapter 4 ত গণতন্ত্ৰৰ মূল ধাৰণাৰ লগতে ইয়াৰ তাত্ত্বিক দিশৰ কথা আছে।
- বহুত্ববাদী তত্ত্ব (Pluralist Theory):
- ক্ষমতা বহুতো গোটৰ মাজত ভাগ হয়।
- আলোচনা আৰু সহযোগিতাৰ জৰিয়তে শাসন চলে।
- উদাহৰণ: ভাৰতৰ বৈচিত্ৰ্যময় শাসন।
- শ্ৰেষ্ঠত্ববাদী তত্ত্ব (Elitist Theory):
- শিক্ষিত অভিজাত শ্ৰেণীয়ে শাসন পৰিচালনা কৰে।
- জনগণে কেৱল শাসক বাছি লয়।
- দক্ষতা বাঢ়ে, কিন্তু জনগণৰ ভূমিকা কমে।
- মার্ক্সবাদী তত্ত্ব (Marxist Theory):
- গণতন্ত্ৰ পুঁজিপতিৰ শোষণৰ সঁজুলি।
- শ্ৰমিক শ্ৰেণীৰ শাসনই প্ৰকৃত গণতন্ত্ৰ আনে।
- সমতাৰ ওপৰত গুৰুত্ব, কিন্তু স্বাধীনতা সীমিত।
এই তত্ত্বসমূহে গণতন্ত্ৰৰ ভিন্ন ৰূপ দেখুৱায়। Chapter 4 ত গণতন্ত্ৰক জনগণৰ শাসন বুলি কোৱা হৈছে, কিন্তু এই তত্ত্বসমূহে ইয়াৰ ব্যাখ্যা ভিন্নভাৱে কৰে। বহুত্ববাদে বৈচিত্ৰ্যক গুৰুত্ব দিয়ে, শ্ৰেষ্ঠত্ববাদে দক্ষতাক, আৰু মার্ক্সবাদে শ্ৰেণী সংগ্ৰামক।
৪২। What do you mean by the third world? Discuss the differences between third world democracy and Western liberal democracy.
উত্তৰ: (Word count: ~260)
Third world বুলিলে উন্নয়নশীল দেশসমূহক বুজোৱা হয়, যিবোৰ প্ৰায়ে দৰিদ্ৰ আৰু ঔপনিৱেশিক শাসনৰ পৰা মুক্ত। Chapter 4 ত গণতন্ত্ৰৰ বিভিন্ন প্ৰকাৰৰ কথা আছে।
- Differences:
- অৰ্থনীতি: Third world democracyত অৰ্থনৈতিক দুৰ্বলতা থাকে; Western liberal democracyত সম্পদ বেছি।
- স্থিৰতা: Third worldত প্ৰায়ে অস্থিৰতা (কু, দুৰ্নীতি); Westernত স্থিৰ শাসন।
- স্বাধীনতা: Western liberalত মত প্ৰকাশৰ অধিকাৰ শক্তিশালী; Third worldত সীমিত হ’ব পাৰে।
- অংশগ্ৰহণ: Westernত জনগণৰ অংশগ্ৰহণ বেছি; Third worldত শিক্ষাৰ অভাৱত কম।
Western liberal democracyই স্বাধীনতা, সমতা আৰু আইনৰ শাসনৰ ওপৰত গুৰুত্ব দিয়ে, যেনে আমেৰিকা। Third world democracy (যেনে ভাৰত)তো এই নীতি থাকে, কিন্তু দৰিদ্ৰতা আৰু অজ্ঞতাই বাধা দিয়ে। Chapter 4 ত গণতন্ত্ৰৰ সফলতাৰ বাবে শিক্ষা আৰু সমতাৰ কথা কোৱা হৈছে।
৪৩। প্রত্যক্ষ গণতন্ত্র বুলিলে কি বুজা? প্রত্যক্ষ গণতন্ত্ৰৰ আহিলাসমূহ আলোচনা কৰা।
উত্তৰ: (Word count: ~250)
প্রত্যক্ষ গণতন্ত্র (Direct Democracy) মানে জনগণে নিজে শাসনৰ সিদ্ধান্ত লোৱা। Chapter 4 ত ইয়াক গণতন্ত্ৰৰ প্ৰাচীন ৰূপ হিচাপে উল্লেখ কৰা হৈছে।
- আহিলাসমূহ (Devices):
- গণভোট (Referendum): জনগণে প্ৰত্যক্ষভাৱে আইনৰ পক্ষে-বিপক্ষে ভোট দিয়ে।
- প্রত্যাহ্বান (Initiative): জনগণে নিজে আইনৰ প্রস্তাৱ দিয়ে।
- প্রত্যাৱৰ্তন (Recall): অযোগ্য শাসকক পদচ্যুত কৰাৰ ক্ষমতা।
- জনসভা: প্ৰাচীন গ্ৰীচৰ দৰে সভাত জনগণে সিদ্ধান্ত লয়।
ইয়াৰ মূল কথা হ’ল জনগণৰ প্ৰত্যক্ষ ক্ষমতা। উদাহৰণস্বৰূপে, ছুইজাৰলেণ্ডত গণভোট ব্যৱহাৰ হয়। Chapter 4 ত কোৱা হৈছে যে প্রত্যক্ষ গণতন্ত্ৰ সৰু সমাজত সম্ভৱ, কিন্তু বৃহৎ দেশত ই ব্যৱহাৰিক নহয়। ইয়াৰ সুবিধা হ’ল জনগণৰ কণ্ঠ শক্তিশালী হয়, কিন্তু সময় বেছি লাগে।
৪৪। কার্ল ম্যানহেইম, জেম্ছ বার্ণহাম, জোছেভ এ. স্কুমপীটাৰ আৰু জি. ছাৰটৰীয়ে আগবঢ়োৱা গণতন্ত্ৰৰ সংস্কাৰকামী দৃষ্টিভংগী ব্যাখ্যা কৰা।
উত্তৰ: (Word count: ~270)
সংস্কাৰকামী দৃষ্টিভংগীয়ে গণতন্ত্ৰক বাস্তৱিকভাৱে চায়। Chapter 4 ত গণতন্ত্ৰৰ তত্ত্বৰ কথা আছে, আৰু এই চিন্তাবিদসকলে ইয়াক সংশোধিত কৰিছে।
- Karl Mannheim: গণতন্ত্ৰত শিক্ষিত সমাজৰ প্ৰয়োজন, নহ’লে অভিজাত শ্ৰেণীৰ আধিপত্য হয়।
- James Burnham: শাসনত "পৰিচালক শ্ৰেণী" (managerial elite)ৰ নিয়ন্ত্ৰণ থাকে।
- Joseph A. Schumpeter: গণতন্ত্ৰ হ’ল শাসকৰ বাবে প্ৰতিযোগিতা, জনগণ কেৱল ভোটদাতা।
- Giovanni Sartori: গণতন্ত্ৰত অভিজাত শ্ৰেণীৰ ভূমিকা থাকে, কিন্তু জনগণৰ নিয়ন্ত্ৰণ জৰুৰী।
এই দৃষ্টিভংগীয়ে গণতন্ত্ৰক সকলোৰে শাসনৰ পৰিৱৰ্তে অভিজাত শ্ৰেণীৰ পৰিচালিত ব্যৱস্থা বুলি চায়। Schumpeterৰ মতে, গণতন্ত্ৰ হ’ল "শাসনৰ বজাৰ"। Chapter 4 ত গণতন্ত্ৰক জনগণকেন্দ্ৰিক বুলি কোৱা হৈছে, কিন্তু এই চিন্তাবিদসকলে ইয়াক বাস্তৱত অভিজাতকেন্দ্ৰিক বুলি দেখুৱাইছে।
চমু প্রশ্ন :
১। বিংশ শতিকাত গণতন্ত্ৰ সম্প্ৰসাৰিত হোৱাৰ দুটা কাৰণ উল্লেখ কৰা।
উত্তৰ:
- ঔপনিৱেশিক শাসনৰ অৱসান: দেশসমূহ স্বাধীন হৈ গণতান্ত্ৰিক শাসন গ্ৰহণ কৰিলে।
- শিক্ষাৰ বৃদ্ধি: জনগণ সচেতন হৈ শাসনত অংশ লোৱাৰ দাবী কৰিলে।
২। কার্যপদ্ধতিগত গণতন্ত্ৰৰ দুটা উপাদান লিখা।
উত্তৰ:
- মুক্ত নিৰ্বাচন: জনগণে শাসক বাছি ল’ব পাৰে।
- আইনৰ শাসন: শাসন পদ্ধতি আইনৰ অধীনত থাকে।
৩। আলোচনামূলক গণতন্ত্র কাক বোলে?
উত্তৰ:
আলোচনামূলক গণতন্ত্র হৈছে এনে গণতন্ত্ৰ য’ত জনগণৰ মাজত মুকলি আলোচনাৰ জৰিয়তে শাসনৰ সিদ্ধান্ত লোৱা হয়। Chapter 4 ত ইয়াক গণতন্ত্ৰৰ এক আদর্শ ৰূপ বুলি কোৱা হৈছে।
৪। আলোচনামূলক গণতন্ত্ৰৰ দুটা গুণ আৰু দোষ উল্লেখ কৰা।
উত্তৰ:
- গুণ:
- জনগণৰ অংশগ্ৰহণ বাঢ়ে।
- সিদ্ধান্তত স্বচ্ছতা থাকে।
- দোষ:
- সময় বেছি লাগে।
- মতৈক্যৰ অভাৱত সংঘাত হ’ব পাৰে।
৫। গণতন্ত্ৰৰ সংস্থাপিত তত্ত্বৰ দুগৰাকী প্ৰখ্যাত পৃষ্ঠপোষকৰ নাম লিখা।
উত্তৰ:
- জন লক (John Locke): স্বাধীনতা আৰু সমতাৰ সমর্থক।
- জঁ জ্যাক ৰুচো (Jean-Jacques Rousseau): জনগণৰ সাৰ্বভৌমত্বৰ পোষক।
৬। সম্ভ্রান্তবাদী বা এলিটবাদী গণতন্ত্ৰৰ ধাৰণা বুলি ক’লে কি বুজা?
উত্তৰ:
এলিটবাদী গণতন্ত্ৰ মানে এনে শাসন য’ত ক্ষমতা শিক্ষিত আৰু যোগ্য অভিজাত শ্ৰেণীৰ হাতত থাকে। Chapter 4 ত ইয়াক গণতন্ত্ৰৰ এক তত্ত্ব হিচাপে উল্লেখ কৰা হৈছে, য’ত জনগণ কেৱল শাসক বাছি লয়।
৭। উদাৰ গণতন্ত্ৰৰ মূল বৈশিষ্ট্যসমূহ কি কি?
উত্তৰ:
- স্বাধীনতা: মত প্ৰকাশৰ অধিকাৰ।
- সমতা: আইনৰ সন্মুখত সমানতা।
- নিৰ্বাচন: মুক্তভাৱে শাসক নিৰ্বাচন।
- আইনৰ শাসন: শাসন আইনৰ অধীন।
৮। সম্ভ্রান্তবাদী গণতন্ত্ৰৰ যিকোনো চাৰিটা বৈশিষ্ট্য লিখা।
উত্তৰ:
- অভিজাত শাসন: শিক্ষিত শ্ৰেণীৰ নিয়ন্ত্ৰণ।
- সীমিত অংশগ্ৰহণ: জনগণৰ ভূমিকা শাসক বাছনীত সীমিত।
- দক্ষতা: দ্ৰুত সিদ্ধান্ত গ্ৰহণ।
- নিৰ্বাচন: অভিজাত শ্ৰেণী জনগণৰ ভোটত নিৰ্বাচিত।
৯। মার্ক্সীয় গণতন্ত্ৰৰ যিকোনো চাৰিটা বৈশিষ্ট্য লিখা।
উত্তৰ:
- শ্ৰেণী শাসন: শ্ৰমিক শ্ৰেণীৰ আধিপত্য।
- পুঁজিবাদৰ বিৰোধিতা: ধনী শ্ৰেণীৰ শোষণ বন্ধ।
- সমতা: সম্পত্তিৰ সমান বিতৰণ।
- সংগ্ৰাম: শ্ৰেণী সংগ্ৰামৰ জৰিয়তে ক্ষমতা।
১০। বহুত্ববাদী গণতন্ত্ৰৰ যিকোনো চাৰিটা বৈশিষ্ট্য লিখা।
উত্তৰ:
- ক্ষমতাৰ ভাগ: বহু গোটৰ মাজত ক্ষমতা বিতৰিত।
- বৈচিত্ৰ্য: বিভিন্ন গোটৰ মত শাসনত থাকে।
- আলোচনা: গোটৰ মাজত সহযোগিতা।
- ভাৰসাম্য: কোনো গোটৰ আধিপত্য নাই।
১১। Differences between classical and liberal democracy. [GU 2013 (M)]
উত্তৰ:
- Classical: জনগণে নিজে সিদ্ধান্ত লয় (প্ৰত্যক্ষ), যেনে প্ৰাচীন গ্ৰীচ।
- Liberal: প্ৰতিনিধিৰ জৰিয়তে শাসন (পৰোক্ষ), স্বাধীনতাৰ ওপৰত গুৰুত্ব।
১২। গণতন্ত্ৰৰ শ্ৰেষ্ঠতাবাদী / এলিটবাদী তত্ত্বৰ পাঁচটা বৈশিষ্ট্য লিখা।
উত্তৰ:
- অভিজাত শাসন: শিক্ষিত শ্ৰেণীৰ নিয়ন্ত্ৰণ।
- সীমিত অংশগ্ৰহণ: জনগণ শাসক বাছনীত সীমিত।
- দক্ষতা: দ্ৰুত সিদ্ধান্ত গ্ৰহণ।
- নিৰ্বাচন: অভিজাত শ্ৰেণী ভোটত নিৰ্বাচিত।
- ক্ষমতাৰ কেন্দ্ৰীকৰণ: অভিজাতৰ হাতত ক্ষমতা থাকে।
১৩। উদাৰ গণতন্ত্ৰৰ মূল নীতিসমূহ কি কি?
উত্তৰ:
- স্বাধীনতা: মত প্ৰকাশৰ অধিকাৰ।
- সমতা: আইনৰ সন্মুখত সমানতা।
- আইনৰ শাসন: শাসন আইনৰ অধীন।
- নিৰ্বাচন: মুক্তভাৱে শাসক নিৰ্বাচন।
১৪। গণতন্ত্ৰৰ মূল নীতিসমূহ কি কি?
উত্তৰ:
- জনগণৰ সাৰ্বভৌমত্ব: শাসনৰ ক্ষমতা জনগণৰ।
- সমতা: সকলোৰে সমান অধিকাৰ।
- স্বাধীনতা: মত প্ৰকাশৰ অধিকাৰ।
- আইনৰ শাসন: শাসক আৰু জনগণ আইনৰ অধীন।
১৫। গণতন্ত্ৰৰ দুটা গুণ লিখা।
উত্তৰ:
- জনগণৰ ক্ষমতা: শাসকক জনগণে বাছি লয়।
- স্বাধীনতা: মত প্ৰকাশৰ অধিকাৰ থাকে।
১৬। পৰোক্ষ গণতন্ত্ৰৰ দুটা দোষ উল্লেখ কৰা।
উত্তৰ:
- জনগণৰ কম ভূমিকা: প্ৰতিনিধিয়ে সিদ্ধান্ত লয়।
- দুৰ্নীতিৰ সম্ভাৱনা: প্ৰতিনিধি স্বাৰ্থপৰ হ’ব পাৰে।
১৭। উদাৰ গণতন্ত্ৰৰ দুটা নীতি উল্লেখ কৰা। [GU 2017 (M)]
উত্তৰ:
- স্বাধীনতা: ব্যক্তিৰ মত প্ৰকাশৰ অধিকাৰ।
- সমতা: আইনৰ সন্মুখত সকলো সমান।
১৮। উদাৰ গণতন্ত্ৰৰ দুটা বৈশিষ্ট্য লিখা। [GU 2014 (Gen)]
উত্তৰ:
- মুক্ত নিৰ্বাচন: জনগণ শাসক বাছি লয়।
- আইনৰ শাসন: শাসন আইনৰ অধীনত চলে।
১৯। গণতন্ত্ৰৰ বহুত্ববাদ তত্ত্বৰ দুটা দোষ লিখা।
উত্তৰ:
- সিদ্ধান্তত দেৰি: বহু গোটৰ আলোচনাত সময় লাগে।
- বৈষম্য: শক্তিশালী গোটে দুৰ্বলক দমন কৰিব পাৰে।
২০। প্রত্যক্ষ গণতন্ত্র দুটা উপাদান লিখা। [GU 2017 (Gen)]
উত্তৰ:
- গণভোট: জনগণে আইনৰ পক্ষে-বিপক্ষে ভোট দিয়ে।
- প্রত্যাহ্বান: জনগণে আইনৰ প্রস্তাৱ দিয়ে।
২১। গণতন্ত্ৰৰ শ্ৰেষ্ঠতাবাদী তত্ত্বৰ দুজন পৃষ্ঠপোষকৰ নাম উল্লেখ কৰা।
উত্তৰ:
- ভিলফ্ৰেড’ পাৰেট’ (Vilfredo Pareto): অভিজাত শ্ৰেণীৰ শাসনৰ সমর্থক।
- জোছেফ এ. স্কুমপীটাৰ (Joseph A. Schumpeter): গণতন্ত্ৰত অভিজাত প্ৰতিযোগিতাৰ পোষক।
২২। Do you agree that Indian democracy is successful democracy? Give two reasons. [GU 2013 (M)]
উত্তৰ:
হয়, ভাৰতীয় গণতন্ত্ৰ সফল।
- মুক্ত নিৰ্বাচন: নিয়মিত আৰু ন্যায্য নিৰ্বাচনৰ জৰিয়তে জনগণ শাসক বাছি লয়।
- বৈচিত্ৰ্যৰ সমন্বয়: বিভিন্ন জাতি-ধৰ্মৰ মাজত ঐক্য ৰক্ষা কৰি শাসন চলে।
২৩। গণতন্ত্ৰৰ অভিজাত তত্ত্বৰ দুটা সীমাবদ্ধতা লিখা।
উত্তৰ:
- জনগণৰ কম ভূমিকা: সাধাৰণ জনগণৰ শাসনত প্ৰত্যক্ষ অংশগ্ৰহণ নাই।
- বৈষম্য: অভিজাত শ্ৰেণীৰ আধিপত্যত সমতা নষ্ট হয়।
২৪। অংশগ্ৰহী গণতন্ত্ৰৰ ওপৰত এটি টোকা লিখা। [GU 2018 (M)]
উত্তৰ:
অংশগ্ৰহী গণতন্ত্ৰ (Participatory Democracy) হৈছে এনে গণতন্ত্ৰ য’ত জনগণ শাসনত প্ৰত্যক্ষভাৱে অংশ লয়। Chapter 4 ত ইয়াক গণতন্ত্ৰৰ এক আদর্শ ৰূপ বুলি কোৱা হৈছে।
- মূল ধাৰণা: জনগণ কেৱল ভোট দিয়েই নহয়, সিদ্ধান্ত গ্ৰহণতো ভাগ লয়।
- উদাহৰণ: স্থানীয় স্বায়ত্তশাসন বা গণভোট।
- গুণ: জনগণৰ ক্ষমতা আৰু সচেতনতা বাঢ়ে।
- দোষ: বৃহৎ দেশত সময় আৰু জটিলতাৰ কাৰণে কঠিন।
২৫। চমু টোকা লিখা:
(a) গণতন্ত্ৰৰ সফলতাৰ চৰ্তসমূহ (Word count: ~110)
গণতন্ত্ৰৰ সফলতাৰ বাবে কিছু চৰ্ত জৰুৰী। Chapter 4 ত এইবোৰৰ গুৰুত্বৰ কথা আছে।
- শিক্ষা: জনগণ সচেতন হ’লে সঠিক শাসক বাছি লয়।
- সমতা: সকলোৰে সমান অধিকাৰ থাকিলে শান্তি থাকে।
- স্বাধীনতা: মত প্ৰকাশৰ অধিকাৰ শক্তিশালী কৰে।
- আইনৰ শাসন: শাসক আৰু জনগণ আইনৰ অধীনত থাকিলে ন্যায় থাকে।
এই চৰ্তসমূহে গণতন্ত্ৰক জনগণৰ শাসন হিচাপে সফল কৰে।
(b) পৰোক্ষ গণতন্ত্র (Word count: ~100)
পৰোক্ষ গণতন্ত্ৰত জনগণ প্ৰতিনিধিৰ জৰিয়তে শাসনত ভাগ লয়। Chapter 4 ত ইয়াক আধুনিক গণতন্ত্ৰৰ ৰূপ বুলি কোৱা হৈছে।
- প্ৰতিনিধি: জনগণে শাসক নিৰ্বাচন কৰে।
- দক্ষতা: সিদ্ধান্ত দ্ৰুত হয়।
- উদাহৰণ: ভাৰতৰ সংসদীয় শাসন।
ই বৃহৎ দেশত উপযোগী, কিন্তু জনগণৰ প্ৰত্যক্ষ ভূমিকা কম।
(c) প্রত্যক্ষ গণতন্ত্র (Word count: ~105)
প্রত্যক্ষ গণতন্ত্ৰত জনগণ নিজে শাসনৰ সিদ্ধান্ত লয়। Chapter 4 ত ইয়াক প্ৰাচীন ৰূপ বুলি কোৱা হৈছে।
- অংশগ্ৰহণ: জনগণে গণভোটত ভোট দিয়ে।
- উদাহৰণ: ছুইজাৰলেণ্ডৰ গণভোট।
- সুবিধা: জনগণৰ ক্ষমতা বাঢ়ে।
ই সৰু সমাজত সম্ভৱ, কিন্তু বৃহৎ দেশত কঠিন।
(d) উদাৰনৈতিক গণতন্ত্র (Word count: ~110)
উদাৰনৈতিক গণতন্ত্ৰত জনগণৰ শাসনৰ সৈতে স্বাধীনতা গুৰুত্ব পায়। Chapter 4 ত ইয়াক আধুনিক ৰূপ বুলি কোৱা হৈছে।
- স্বাধীনতা: মত প্ৰকাশৰ অধিকাৰ।
- সমতা: আইনৰ সন্মুখত সমান।
- নিৰ্বাচন: মুক্তভাৱে শাসক বাছনি।
ই জনগণৰ ক্ষমতা আৰু অধিকাৰৰ ভাৰসাম্য ৰক্ষা কৰে।
(e) গণতন্ত্ৰৰ সংজ্ঞা (Word count: ~100)
গণতন্ত্ৰ মানে জনগণৰ শাসন। Chapter 4 ত ইয়াৰ সংজ্ঞা স্পষ্ট।
- মূল কথা: জনগণৰ দ্বাৰা, জনগণৰ বাবে শাসন।
- ক্ষমতা: জনগণৰ হাতত সাৰ্বভৌমত্ব।
- উদাহৰণ: ভোটৰ জৰিয়তে শাসন গঠন।
ই জনগণক শাসনৰ কেন্দ্ৰত ৰাখে।
(f) সম্ভ্রান্তবাদী গণতন্ত্র (Word count: ~105)
সম্ভ্রান্তবাদী গণতন্ত্ৰত অভিজাত শ্ৰেণী শাসন কৰে। Chapter 4 ত ইয়াক এক তত্ত্ব হিচাপে উল্লেখ কৰা হৈছে।
- শাসন: শিক্ষিত অভিজাতৰ হাতত ক্ষমতা।
- জনগণ: শাসক বাছনীত সীমিত।
- দক্ষতা: দ্ৰুত সিদ্ধান্ত লয়।
ই জনগণৰ ভূমিকা কমাই দিয়ে।
(g) বহুত্ববাদ (Word count: ~100)
বহুত্ববাদ মানে ক্ষমতাৰ বৈচিত্ৰ্য। Chapter 4 ত ইয়াক গণতন্ত্ৰৰ দিশ হিচাপে কোৱা হৈছে।
- ক্ষমতা: বহু গোটৰ মাজত ভাগ।
- আলোচনা: গোটৰ সহযোগিতা।
- ভাৰসাম্য: একক আধিপত্য নাই।
ই বৈচিত্ৰ্যক গুৰুত্ব দিয়ে।
(h) বহুত্ববাদী গণতন্ত্র (Word count: ~110)
বহুত্ববাদী গণতন্ত্ৰত ক্ষমতা বহু গোটৰ মাজত থাকে। Chapter 4 ত ইয়াক জনপ্ৰিয় তত্ত্ব বুলি কোৱা হৈছে।
- বৈচিত্ৰ্য: বিভিন্ন গোটৰ অংশগ্ৰহণ।
- আলোচনা: সহযোগিতাৰ জৰিয়তে শাসন।
- উদাহৰণ: ভাৰতৰ শাসন।
ই শান্তি আৰু ভাৰসাম্য ৰক্ষা কৰে।
(i) প্রতিনিধিত্ব (Word count: ~100)
প্রতিনিধিত্ব মানে জনগণৰ হৈ প্ৰতিনিধিয়ে শাসন কৰা। Chapter 4 ত ইয়াক পৰোক্ষ গণতন্ত্ৰৰ অংশ বুলি কোৱা হৈছে।
- নিৰ্বাচন: জনগণ প্ৰতিনিধি বাছি লয়।
- শাসন: প্ৰতিনিধিয়ে সিদ্ধান্ত লয়।
- উদাহৰণ: সংসদীয় ব্যৱস্থা।
ই বৃহৎ দেশত উপযোগী।
(j) মার্ক্সবাদী গণতন্ত্র (Word count: ~105)
মার্ক্সবাদী গণতন্ত্ৰত শ্ৰমিক শ্ৰেণী শাসন কৰে। Chapter 4 ত ইয়াক শ্ৰেণীভিত্তিক তত্ত্ব বুলি কোৱা হৈছে।
- শাসন: শ্ৰমিক শ্ৰেণীৰ আধিপত্য।
- সমতা: পুঁজিবাদৰ বিৰোধিতা।
- সংগ্ৰাম: শ্ৰেণী সংগ্ৰামৰ জৰিয়তে।
ই স্বাধীনতা সীমিত কৰে।
(k) ধ্রুপদী গণতন্ত্র (Word count: ~100)
ধ্রুপদী গণতন্ত্ৰ প্ৰাচীন গ্ৰীচত প্ৰচলিত আছিল। Chapter 4 ত ইয়াক প্ৰত্যক্ষ ৰূপ বুলি কোৱা হৈছে।
- অংশগ্ৰহণ: জনগণে সভাত সিদ্ধান্ত লৈছিল।
- সমতা: নাগৰিকৰ মাজত সমতা।
- উদাহৰণ: এথেন্স।
ই সৰু সমাজত সম্ভৱ আছিল।
(l) পর্যালোচনামূলক গণতন্ত্র (Word count: ~105)
পর্যালোচনামূলক গণতন্ত্ৰত আলোচনাৰ জৰিয়তে শাসন চলে। Chapter 4 ত ইয়াক আদর্শ ৰূপ বুলি কোৱা হৈছে।
- আলোচনা: জনগণৰ মুকলি মতামত।
- সিদ্ধান্ত: সৰ্বসন্মতিৰ জৰিয়তে।
- সুবিধা: স্বচ্ছতা বাঢ়ে।
ই জনগণৰ অংশগ্ৰহণ শক্তিশালী কৰে।
অতি চমু প্রশ্ন :
১। গণতন্ত্ৰৰ ‘সোণালী যুগ’ বুলি আমি কোনটো শতিকাক কোৱা হয়?
উত্তৰ: পঞ্চম শতিকা (খ্ৰীষ্টপূৰ্ব)।
২। কার্যপদ্ধতিগত গণতন্ত্ৰৰ এজন পৃষ্ঠপোষকৰ নাম লিখা।
উত্তৰ: জোছেফ এ. স্কুমপীটাৰ।
৩। ‘Deliberative Democracy: The Majority Principle in Republican Government’ নামৰ গ্ৰন্থখনৰ ৰচক কোন?
উত্তৰ: কেছ ছানষ্টেইন (Cass Sunstein)।
৪। ‘Participation in America: Political Democracy and Social Equality’ নামৰ গ্ৰন্থখনৰ ৰচক কোন?
উত্তৰ: ছিডনী ভাৰ্বা (Sidney Verba)।
৫। “Liberalism” গ্ৰন্থখনৰ লিখক কোন?
উত্তৰ: লিঅ’নাৰ্ড হবহাউছ (Leonard Hobhouse)।
------------------------
৬। মচকাৰ লিখা বিখ্যাত কিতাপখনৰ নাম কি?
উত্তৰ: “The Ruling Class”।
৭। সম্ভ্রান্তবাদী গণতন্ত্রক সমৰ্থন কৰা ব্যক্তি এজনৰ নাম লিখা।
উত্তৰ: ভিলফ্ৰেড’ পাৰেট’ (Vilfredo Pareto)।
৮। এলিটবাদী/বহুত্ববাদী/মার্ক্সবাদী গণতান্ত্ৰিকত্ব সম্পূৰ্ণ ৰূপে উদাৰ গণতান্ত্ৰিক বিৰোধিতা কৰে। (শুদ্ধ উত্তৰ বাছি লোৱা)
উত্তৰ: মার্ক্সবাদী।
৯। গণভোট হৈছে প্ৰত্যক্ষ গণতন্ত্র/পৰোক্ষ গণতন্ত্র/বহুত্ববাদ গণতন্ত্ৰৰ এটা উপাদান। (শুদ্ধ উত্তৰ বাছি দিয়া) [GU 2013 (Gen)]
উত্তৰ: প্ৰত্যক্ষ গণতন্ত্ৰ।
১০। The Elitist/Pluralist/Marxist theory of democracy is in total opposition to the conception of liberal democracy. [GU 2014 (M)]
উত্তৰ: Marxist।
১১। Pluralist theory of democracy supports the concept of decentralisation / centralisation of power. [GU 2013 (M)]
উত্তৰ: Decentralisation।
১২। Who was the first to use the term 'elite'?
উত্তৰ: ভিলফ্ৰেড’ পাৰেট’ (Vilfredo Pareto)।
১৩। Marxists / Liberalists / Elitists believe that revolution is essential to establish real democracy. [GU 2013 (M)]
উত্তৰ: Marxists।
১৪। “Political Man” নামৰ কিতাপখনৰ লিখক কোন?
উত্তৰ: ছিম’ৰ লিপচেট (Seymour Lipset)।
১৫। Dahrendorf-ৰ লিখা কিতাপখনৰ নাম কি?
উত্তৰ: “Class and Class Conflict in Industrial Society”।
-----------------------------
১৬। Robert Dahlৰ লিখা বিখ্যাত কিতাপখনৰ নাম লিখা।
উত্তৰ: “Who Governs?”।
১৭। গণ-অভিমত হ’ল প্ৰত্যক্ষ গণতন্ত্ৰৰ এটা উপাদান।
উত্তৰ: শুদ্ধ।
১৮। হেলৱেল কোন আছিল?
উত্তৰ: জন হেলৱেল (John Hallowell), আমেৰিকান ৰাষ্ট্ৰবিজ্ঞানী।
১৯। এজন উদাৰতাবাদীৰ নাম উল্লেখ কৰা।
উত্তৰ: জন লক (John Locke)।
২০। “Communist Manifesto”ৰ লিখক কোন?
উত্তৰ: কাৰ্ল মার্ক্স আৰু ফ্ৰেডৰিক এংগেলছ।
২১। বৈজ্ঞানিক সমাজবাদৰ জনক কোন? [G.U. 2021 (M)]
উত্তৰ: কাৰ্ল মার্ক্স।
২২। সনাতন গণতান্ত্রিক এজনৰ নাম লিখা।
উত্তৰ: এথেন্স (প্ৰাচীন গ্ৰীচৰ গণতন্ত্ৰ)।
২৩। প্রত্যক্ষ গণতন্ত্ৰৰ এটা পদ্ধতি উল্লেখ কৰা।
উত্তৰ: গণভোট।
২৪। প্রত্যক্ষ গণতন্ত্ৰৰ যিকোনো এটা পদ্ধতি কি দৰে সম্পাদিত হয় উল্লেখ কৰা।
উত্তৰ: গণভোট জনগণৰ প্ৰত্যক্ষ ভোটৰ জৰিয়তে সম্পাদিত হয়।
২৫। গণ-অভিমত হ’ল প্ৰত্যক্ষ গণতন্ত্ৰৰ এটা উপাদান। (শুদ্ধ নে অশুদ্ধ)
উত্তৰ: শুদ্ধ।
----------------------------------
২৬। প্ৰত্যাৱৰ্তনৰ আদেশ হৈছে পৰোক্ষ গণতন্ত্ৰৰ এটা পদ্ধতি। (শুদ্ধ নে অশুদ্ধ)
উত্তৰ: অশুদ্ধ (ই প্ৰত্যক্ষ গণতন্ত্ৰৰ পদ্ধতি)।
২৭। গণভোট হৈছে প্ৰত্যক্ষ গণতন্ত্র / পৰোক্ষ গণতন্ত্র / বহুত্ববাদ গণতন্ত্ৰৰ এটা উপাদান।
উত্তৰ: প্ৰত্যক্ষ গণতন্ত্ৰ।
২৮। গণভোট হ’ল প্ৰত্যক্ষ গণতন্ত্ৰৰ এটা কৌশল। (শুদ্ধ নে অশুদ্ধ)
উত্তৰ: শুদ্ধ।
২৯। “গণতন্ত্ৰ হৈছে সকলোৰে অধিকাৰ থকা এখন চৰকাৰ।” উক্ত সংজ্ঞাটো কাৰ?
উত্তৰ: জন চিলী (John Seely)।
Reference
- Main Book
Disclaimer
The questions and answers published on this website are provided solely for educational purposes. We strive to ensure the accuracy of the answers based on the curriculum, but we cannot guarantee their complete correctness. Students may use these answers as a reference, but it is recommended to rely on their textbooks and teachers for studies. We are not responsible for any errors or damages arising from the use of our website’s content.
if you found any error, please comment us, I will correct as soon as possible.