Chapter 5
- ক) উত্তৰ ভাৰতত ৰাজপুত্ৰসকলৰ উন্মেষ
- খ) দাক্ষিণাত্যত ৰাজনৈতিক উত্থান চালুক্যসকলৰ বিশেষ উল্লেখনেৰে — চোল, ৰাষ্ট্ৰকূট, বাদামীৰ
- গ) আৰবসকল; ঘজনী আৰু ঘোৰীসক
Main Book ৰ ওপতৰ বিত্তি কৰি Answer লিখা হৈছে
কিছুমান শব্দ বাদ দি পঢ়িব যেনে- Chapter 4 ৰ প্ৰসংগ: / Chapter 5 ত
ইয়াৰ ঠাইত পাঠত উল্লেখ আছে লিখিব পাৰে
--------------------------------------------------------
১. উত্তৰ ভাৰতত ৰাজপুতসকলৰ উন্মেষ কেতিয়াৰ পৰা আৰম্ভ হৈছিল?
(Emergence of Rajputs in North India started from when?)
উত্তৰ: খ্ৰীষ্টীয় সপ্তম শতিকাৰ মাজভাগৰ পৰা উত্তৰ ভাৰতত ৰাজপুতসকলৰ উন্মেষ আৰম্ভ হৈছিল, বিশেষকৈ হৰ্ষবৰ্ধনৰ শাসনৰ পতনৰ পাছত।
২. ৰাজপুতসকলৰ উৎপত্তিৰ বিষয়ে কোনটো ধাৰণাই তেওঁলোকক বিদেশী বুলি কয়?
(Which theory suggests that Rajputs were of foreign origin?)
উত্তৰ: বিদেশীমূলীয় ধাৰণা (Foreign Origin Theory) অনুসৰি ৰাজপুতসকল কুষাণ, খাজৰ (Khazar), বা হুন (Hun) সকলৰ উত্তৰসুৰী বুলি কোৱা হয়।
৩. ৰাজপুতসকলৰ ক্ষত্ৰিয় বংশোদ্ভৱ ধাৰণাৰ মুখ্য প্ৰৱৰ্তক কোন আছিল?
(Who were the main proponents of the Kshatriya origin theory of Rajputs?)
উত্তৰ: ভাৰতীয় ইতিহাসবিদ, বৈদ্য, আৰু ওজাসকল (Vaids and Ojhas) ৰাজপুতসকলৰ ক্ষত্ৰিয় বংশোদ্ভৱ ধাৰণাৰ মুখ্য প্ৰৱৰ্তক আছিল।
৪. চন্দেলসকলৰ প্ৰতিষ্ঠাতা কোন আছিল আৰু তেওঁলোকৰ শাসনৰ কেন্দ্ৰ ক’ত আছিল?
(Who was the founder of the Chandelas, and where was their center of rule?)
উত্তৰ: চন্দেলসকলৰ প্ৰতিষ্ঠাতা আছিল নান্নুক (Nannuk), আৰু তেওঁলোকৰ শাসনৰ কেন্দ্ৰ আছিল মধ্যপ্ৰদেশৰ খাজুৰাহো (Khajuraho)।
৫. চন্দেল ৰজা ধাঙ্গাৰ শাসনকাল কিমান আছিল আৰু তেওঁৰ উপাধি কি আছিল?
(What was the reign period of Chandela king Dhanga, and what was his title?)
উত্তৰ: ধাঙ্গাৰ শাসনকাল আছিল ৯৫৪–১০০২ খ্ৰীষ্টাব্দ (954–1002 CE), আৰু তেওঁ মহাৰাজাধিৰাজ (Maharajadhiraja) উপাধি গ্ৰহণ কৰিছিল।
৬. খাজুৰাহোৰ বিখ্যাত মন্দিৰবোৰ কোন ৰজাই নিৰ্মাণ কৰিছিল?
(Which king constructed the famous temples of Khajuraho?)
উত্তৰ: চন্দেল ৰজা যশোবৰ্মন (Yashovarman) আৰু ধাঙ্গাই (Dhanga) খাজুৰাহোৰ বিখ্যাত মন্দিৰবোৰ, যেনে চতুৰ্ভূজ আৰু বিশ্বনাথ মন্দিৰ, নিৰ্মাণ কৰিছিল।
৭. কালাচুৰীসকলৰ প্ৰাৰম্ভিক ৰাজনৈতিক কেন্দ্ৰ ক’ত আছিল?
(Where was the initial political center of the Kalachuris?)
উত্তৰ: কালাচুৰীসকলৰ প্ৰাৰম্ভিক ৰাজনৈতিক কেন্দ্ৰ আছিল নমদা নদীৰ তীৰৰ মহিষমতী (Mahishmati)।
৮. ত্ৰিপুৰীৰ কালাচুৰীসকলৰ প্ৰথম শক্তিশালী ৰজা কোন আছিল?
(Who was the first powerful king of the Tripuri Kalachuris?)
উত্তৰ: ত্ৰিপুৰীৰ কালাচুৰীসকলৰ প্ৰথম শক্তিশালী ৰজা আছিল প্ৰথম কোক্কল (Kokalla I), যিয়ে নৱম শতিকাৰ মাজভাগত শাসন কৰিছিল।
৯. চৌহানসকলৰ বিখ্যাত ৰজা পৃথ্বিৰাজ চৌহানৰ সময়ত কোন যুদ্ধ হৈছিল?
(Which battle occurred during the time of the famous Chauhan king Prithviraj Chauhan?)
উত্তৰ: পৃথ্বিৰাজ চৌহানৰ সময়ত তৰাইনৰ প্ৰথম আৰু দ্বিতীয় যুদ্ধ (First and Second Battle of Tarain) ১১৯১ আৰু ১১৯২ খ্ৰীষ্টাব্দত মহম্মদ ঘোৰীৰ সৈতে হৈছিল।
১০. তৰাইনৰ দ্বিতীয় যুদ্ধৰ ফলাফল কি আছিল?
(What was the outcome of the Second Battle of Tarain?)
উত্তৰ: তৰাইনৰ দ্বিতীয় যুদ্ধত (1192 CE) মহম্মদ ঘোৰীয়ে পৃথ্বিৰাজ চৌহানক পৰাজিত কৰি উত্তৰ ভাৰতত মুছলমান শাসনৰ পথ প্ৰশস্ত কৰিছিল।
১১. মহম্মদ ঘোৰীৰ প্ৰথম সফল ভাৰত অভিযান কেতিয়া হৈছিল?
(When was Muhammad Ghori’s first successful invasion of India?)
উত্তৰ: মহম্মদ ঘোৰীৰ প্ৰথম সফল ভাৰত অভিযান ১১৭৫ খ্ৰীষ্টাব্দত (1175 CE) হৈছিল, যেতিয়া তেওঁ মুলতান (Multan) দখল কৰিছিল।
১২. চুলতান মামুদৰ সোমনাথ মন্দিৰ অভিযান কেতিয়া হৈছিল?
(When did Sultan Mahmud’s Somnath Temple invasion take place?)
উত্তৰ: চুলতান মামুদৰ সোমনাথ মন্দিৰ অভিযান ১০২৫–২৬ খ্ৰীষ্টাব্দত (1025–26 CE) হৈছিল, য’ত তেওঁ মন্দিৰ ধ্বংস কৰি বিপুল সম্পত্তি লুট কৰিছিল।
১৩. ৰাজপুতসকলৰ অগ্নিকুণ্ড ধাৰণা অনুসৰি তেওঁলোক ক’ৰ পৰা উৎপন্ন হৈছিল?
(According to the Agnikund theory, where did the Rajputs originate from?)
উত্তৰ: অগ্নিকুণ্ড ধাৰণা (Agnikund Theory) অনুসৰি ৰাজপুতসকল মাউন্ট আবুত হোৱা এক পৱিত্ৰ হোমযজ্ঞৰ অগ্নিকুণ্ডৰ পৰা উৎপন্ন হৈছিল।
১৪. চন্দেলসকলৰ শাসনৰ অন্ত কেতিয়া হৈছিল?
(When did the rule of the Chandelas end?)
উত্তৰ: চন্দেলসকলৰ শাসনৰ অন্ত চতুৰ্দশ শতিকা�Kp ৰ আৰম্ভণিতে হৈছিল, যেতিয়া তেওঁলোকৰ ৰাজ্য দিল্লী চুলতানছাহীৰ (Delhi Sultanate) অধীন হৈছিল।
১৫. মহম্মদ ঘোৰীৰ মৃত্যু কেনেকৈ হৈছিল?
(How did Muhammad Ghori die?)
উত্তৰ: মহম্মদ ঘোৰী ১২০৬ খ্ৰীষ্টাব্দত (1206 CE) ঝিলাম নদীৰ পাৰত আততায়ীৰ হাতত হত্যাৰ বলি হৈছিল, খোখৰ বিদ্ৰোহ দমনৰ পাছত ঘজনীলৈ উভতি যাওঁতে।
:
১. চান্দেলসকলৰ বিশেষ প্ৰসংগৰে উত্তৰ ভাৰতত ৰাজপুত শাসনতন্ত্ৰৰ বিষয়ে আলোচনা কৰা।
(Discuss the Emergence of Rajputs in North India with special reference to Chandelas.)
খ্ৰীষ্টীয় সপ্তম শতিকাৰ পৰা উত্তৰ ভাৰতত ৰাজনৈতিক পৰিৱৰ্তনৰ ফলত ৰাজপুতসকলৰ উত্থান ঘটিছিল। হৰ্ষবৰ্ধনৰ শাসনৰ পতনৰ পাছত উত্তৰ ভাৰত বিভিন্ন প্ৰান্তীয় শাসনৰ অধীনত বিভক্ত হৈ পৰে, যাৰ ফলত ৰাজস্থানক কেন্দ্ৰ কৰি ৰাজপুত ৰাজবংশসমূহৰ উদ্ভৱ হয়। এই ৰাজপুতসকল সাহসী, শক্তিশালী আৰু আত্মগৌৰৱী আছিল, আৰু তেওঁলোকে নিজৰ প্ৰচেষ্টাৰে শক্তিশালী ৰাজনৈতিক ব্যৱস্থা গঢ়ি তুলিছিল। তেওঁলোকৰ উৎপত্তিৰ বিষয়ে বিভিন্ন ধাৰণা প্ৰচলিত আছে, যেনে বিদেশীমূলীয় ধাৰণা, ক্ষত্ৰিয় বংশোদ্ভৱ ধাৰণা, আৰু অগ্নিকুণ্ডৰ পৰা উৎপত্তিৰ ধাৰণা।
চান্দেলসকল (Chandelas) এই ৰাজপুত ৰাজবংশৰ অন্যতম। প্ৰতিহাৰ সাম্ৰাজ্যৰ পতনৰ পাছত চান্দেলসকলে বুন্দেলখণ্ডত স্বতন্ত্ৰ শাসন স্থাপন কৰে। নৱম শতিকাত নান্নুকে চান্দেল বংশৰ প্ৰতিষ্ঠা কৰে, যাৰ ৰাজধানী আছিল খাজুৰাহো। হৰ্ষ, যশোবৰ্মন আৰু ধাঙ্গাৰ দৰে শাসকসকলে চান্দেল শক্তিৰ বিস্তাৰ ঘটায়। যশোবৰ্মনে পাল ৰজাসকলক পৰাস্ত কৰি গৌড়, মিথিলা আৰু মালৱ জয় কৰে, আৰু খাজুৰাহোত চতুৰ্ভূজ মন্দিৰ নিৰ্মাণ কৰে। ধাঙ্গাৰ শাসনকালত চান্দেলসকল সম্পূৰ্ণ স্বাধীন হয় আৰু তেওঁ বিশ্বনাথ, জীননাথ আদি মন্দিৰ নিৰ্মাণ কৰে। চান্দেলসকলে শিৱ, বিষ্ণু আৰু জৈন তীৰ্থংকৰৰ উপাসনাৰ বাবে খাজুৰাহোত প্ৰায় ৩০টা মন্দিৰ নিৰ্মাণ কৰে, যিবোৰৰ কাৰুকাৰ্য আজিও বিখ্যাত। ১২০২ খ্ৰীষ্টাব্দত কুতুবুদ্দিনৰ হাতত পৰাজিত হৈ চান্দেল শক্তি হ্ৰাস পায়, কিন্তু তেওঁলোকৰ সাংস্কৃতিক অৱদান অমৰ হৈ ৰৈছে।
২. কালাচুৰীসকলৰ বিশেষ প্ৰসংগৰে উত্তৰ ভাৰতত ৰাজপুত শাসনতন্ত্ৰৰ বিষয়ে আলোচনা কৰা।
(Discuss the Emergence of Rajputs in North India with special reference to Kalachuris.)
খ্ৰীষ্টীয় সপ্তম শতিকাৰ পৰা উত্তৰ ভাৰতত ৰাজনৈতিক বিশৃংখলতাৰ মাজত ৰাজপুতসকলৰ উত্থান ঘটে। হৰ্ষবৰ্ধনৰ পতনৰ পাছত উত্তৰ ভাৰত বিভিন্ন প্ৰান্তীয় শক্তিত বিভক্ত হয়, আৰু ৰাজস্থানক কেন্দ্ৰ কৰি ৰাজপুত ৰাজবংশসমূহ গঢ়ি উঠে। এই ৰাজপুতসকল শক্তিশালী, সাহসী আৰু ক্ষত্ৰিয় ঐতিহ্যৰ বাহক আছিল। তেওঁলোকৰ উৎপত্তিৰ বিষয়ে বিভিন্ন তত্ত্ব আছে, যেনে বিদেশীমূলীয় ধাৰণা, সূৰ্যবংশী-চন্দ্ৰবংশী ক্ষত্ৰিয় ধাৰণা আৰু অগ্নিকুণ্ডৰ পৰা উদ্ভৱৰ কিংবদন্তি।
কালাচুৰীসকল (Kalachuris) উত্তৰ ভাৰতৰ এক গুৰুত্বপূৰ্ণ ৰাজপুত বংশ আছিল, যাক হৈহয় (Haihayas) নামেও জনা যায়। তেওঁলোকৰ প্ৰাৰম্ভিক কেন্দ্ৰ আছিল নমদা নদীৰ তীৰৰ মহিষমতী। ষষ্ঠ শতিকাত কালাচুৰী ৰজা কৃষ্ণৰাজ, শঙ্কৰগণ আৰু বুদ্ধৰাজে গুজৰাট, মহাৰাষ্ট্ৰ আৰু মালৱত শাসন কৰিছিল। ত্ৰিপুৰীৰ কালাচুৰীসকল বুন্দেলখণ্ডত শক্তিশালী আছিল, যাৰ ৰাজধানী তেৱৰ (Tewar) আছিল। প্ৰথম কোক্কলৰ শাসনকালত (নৱম শতিকা) কালাচুৰীসকলৰ প্ৰকৃত ইতিহাস আৰম্ভ হয়। তেওঁ প্ৰতিহাৰ ৰজা প্ৰথম ভোজ আৰু ৰাষ্ট্ৰকূট ৰজা দ্বিতীয় কৃষ্ণক পৰাস্ত কৰে। কোক্কলে চান্দেল আৰু ৰাষ্ট্ৰকূটসকলৰ সৈতে বৈবাহিক সম্পৰ্ক স্থাপন কৰি শক্তি বৃদ্ধি কৰে। কালাচুৰীসকলে বল্লভীৰ মৈত্ৰক আৰু বাদামীৰ চালুক্যসকলৰ সৈতে প্ৰতিদ্বন্দ্বিতা কৰিছিল। তেওঁলোকৰ শাসনত সামৰিক কৌশল আৰু প্ৰশাসনিক দক্ষতা প্ৰকাশ পাইছিল, যদিও তেওঁলোকৰ ৰাজনৈতিক প্ৰভাৱ কিছু অঞ্চলত সীমাবদ্ধ আছিল। কালাচুৰীসকলৰ অৱদানে ৰাজপুত শাসনতন্ত্ৰৰ বৈচিত্ৰ্যক প্ৰতিফলিত কৰে।
৩. পৰমাৰসকলৰ বিশেষ প্ৰসংগৰে উত্তৰ ভাৰতত ৰাজপুত শাসনতন্ত্ৰৰ বিষয়ে আলোচনা কৰা।
(Discuss the Emergence of Rajputs in North India with special reference to Paramaras.)
উত্তৰ ভাৰতত খ্ৰীষ্টীয় সপ্তম শতিকাৰ পৰা ৰাজনৈতিক অস্থিৰতাৰ মাজত ৰাজপুতসকলৰ উত্থান ঘটে। হৰ্ষবৰ্ধনৰ শাসনৰ পতনৰ পাছত উত্তৰ ভাৰত বিভিন্ন প্ৰান্তীয় শক্তিত বিভক্ত হয়, আৰু ৰাজস্থানক কেন্দ্ৰ কৰি ৰাজপুত ৰাজবংশসমূহৰ উদ্ভৱ হয়। ৰাজপুতসকলৰ সাহস, শক্তি আৰু ক্ষত্ৰিয় ঐতিহ্যই তেওঁলোকৰ ৰাজনৈতিক প্ৰভাৱ বৃদ্ধি কৰে। তেওঁলোকৰ উৎপত্তিৰ বিষয়ে বিদেশীমূলীয়, ক্ষত্ৰিয় বংশোদ্ভৱ আৰু অগ্নিকুণ্ডৰ পৰা উৎপত্তিৰ ধাৰণা প্ৰচলিত আছে।
পৰমাৰসকল (Paramaras) উত্তৰ ভাৰতৰ এক প্ৰমুখ ৰাজপুত বংশ আছিল, যিয়ে মালৱ অঞ্চলত শাসন কৰিছিল। নথিত পৰমাৰসকলৰ বিশদ বিবৰণ নাই, কিন্তু তেওঁলোকৰ অগ্নিকুণ্ডৰ পৰা উৎপত্তিৰ কিংবদন্তি প্ৰচলিত আছে, য’ত তেওঁলোক চৌহান, চালুক্য আৰু প্ৰতিহাৰৰ সৈতে যজ্ঞৰ পৰা উদ্ভৱ হোৱা বুলি কোৱা হয়। পৰমাৰসকলৰ ৰাজধানী ধাৰ আৰু উজ্জয়িনীত আছিল। তেওঁলোকৰ শাসনকালত মালৱ এক গুৰুত্বপূৰ্ণ সাংস্কৃতিক আৰু ৰাজনৈতিক কেন্দ্ৰ হৈ পৰে। পৰমাৰ ৰজা ভোজ আছিল এই বংশৰ অন্যতম বিখ্যাত শাসক, যিয়ে সামৰিক বিজয়ৰ লগতে সাহিত্য আৰু শিল্পৰ পৃষ্ঠপোষকতা কৰিছিল। তেওঁ প্ৰতিহাৰ, চান্দেল আৰু কালাচুৰীসকলৰ সৈতে প্ৰতিদ্বন্দ্বিতা কৰিছিল। পৰমাৰসকলে মন্দিৰ নিৰ্মাণ আৰু শিক্ষাৰ প্ৰসাৰত অৱদান আগবঢ়ায়। তেওঁলোকৰ শাসনত সামৰিক কৌশল আৰু প্ৰশাসনিক দক্ষতা প্ৰকাশ পাইছিল। যদিও পৰমাৰসকলৰ শক্তি পাছলৈ হ্ৰাস পায়, তেওঁলোকৰ সাংস্কৃতিক অৱদানে ৰাজপুত শাসনতন্ত্ৰৰ গুৰুত্বক প্ৰতিফলিত কৰে।
৪. চৌহানসকলৰ বিশেষ প্ৰসংগৰে উত্তৰ ভাৰতত ৰাজপুত শাসনতন্ত্ৰৰ বিষয়ে আলোচনা কৰা।
(Discuss the Emergence of Rajputs in North India with special reference to Chohans or Chahamans.)
খ্ৰীষ্টীয় সপ্তম শতিকাৰ পৰা উত্তৰ ভাৰতত ৰাজপুতসকলৰ উত্থান ঘটে, যেতিয়া হৰ্ষবৰ্ধনৰ শাসনৰ পতনৰ পাছত ৰাজনৈতিক বিশৃংখলতাৰ সৃষ্টি হয়। ৰাজস্থানক কেন্দ্ৰ কৰি ৰাজপুত ৰাজবংশসমূহ গঢ়ি উঠে, যিয়ে সাহস, শক্তি আৰু ক্ষত্ৰিয় ঐতিহ্যৰে শক্তিশালী ৰাজনৈতিক ব্যৱস্থা স্থাপন কৰে। তেওঁলোকৰ উৎপত্তিৰ বিষয়ে বিদেশীমূলীয়, ক্ষত্ৰিয় বংশোদ্ভৱ আৰু অগ্নিকুণ্ডৰ পৰা উৎপত্তিৰ ধাৰণা প্ৰচলিত।
চৌহানসকল (Chohans or Chahamans) উত্তৰ ভাৰতৰ এক বিশিষ্ট ৰাজপুত বংশ আছিল, যিয়ে দিল্লী আৰু আজমীৰত শাসন কৰিছিল। তেওঁলোকৰ উৎপত্তি অগ্নিকুণ্ডৰ পৰা হোৱা বুলি কিংবদন্তি আছে। চৌহানসকলৰ অন্যতম বিখ্যাত শাসক আছিল পৃথ্বিৰাজ চৌহান (তৃতীয় পৃথ্বিৰাজ), যিয়ে সামৰিক দক্ষতা আৰু সাহসৰ বাবে প্ৰসিদ্ধি লাভ কৰে। তেওঁ ১১৯১ খ্ৰীষ্টাব্দত তৰাইনৰ প্ৰথম যুদ্ধত মহম্মদ ঘোৰীক পৰাস্ত কৰে, কিন্তু ১১৯২ খ্ৰীষ্টাব্দত তৰাইনৰ দ্বিতীয় যুদ্ধত পৰাজিত হৈ হত্যা হয়। এই পৰাজয়ে উত্তৰ ভাৰতত তুৰ্কী শাসনৰ পথ মুকলি কৰে। চৌহানসকলে প্ৰতিহাৰ আৰু চান্দেলসকলৰ সৈতে বৈবাহিক সম্পৰ্ক স্থাপন কৰি শক্তি বৃদ্ধি কৰিছিল। তেওঁলোকৰ শাসনত দিল্লী এক গুৰুত্বপূৰ্ণ ৰাজনৈতিক কেন্দ্ৰ হৈ পৰে। পৃথ্বিৰাজৰ ৰাজকবি চন্দ্ৰবৰ্ধাইৰ ‘পৃথ্বিৰাজৰচো’ গ্ৰন্থই চৌহানসকলৰ গৌৰৱৰ বিবৰণ দিয়ে। যদিও তুৰ্কী আক্ৰমণৰ ফলত চৌহান শক্তি হ্ৰাস পায়, তেওঁলোকৰ সামৰিক আৰু সাংস্কৃতিক অৱদানে ৰাজপুত ইতিহাসত স্থায়ী ছাপ ৰাখে।
৫. সোলংকি সকলৰ বিশেষ প্ৰসংগৰে উত্তৰ ভাৰতত ৰাজপুত শাসনতন্ত্ৰৰ বিষয়ে আলোচনা কৰা।
(Discuss the Emergence of Rajputs in North India with special reference to Solankis.)
খ্ৰীষ্টীয় সপ্তম শতিকাৰ পৰা উত্তৰ ভাৰতত ৰাজপুতসকলৰ উত্থান ঘটে, যেতিয়া হৰ্ষবৰ্ধনৰ শাসনৰ পতনৰ পাছত ৰাজনৈতিক বিশৃংখলতাৰ সৃষ্টি হয়। ৰাজস্থানক কেন্দ্ৰ কৰি ৰাজপুত ৰাজবংশসমূহ গঢ়ি উঠে, যিয়ে সাহস, শক্তি আৰু ক্ষত্ৰিয় ঐতিহ্যৰে শক্তিশালী শাসন ব্যৱস্থা স্থাপন কৰে। তেওঁলোকৰ উৎপত্তিৰ বিষয়ে বিদেশীমূলীয়, ক্ষত্ৰিয় বংশোদ্ভৱ আৰু অগ্নিকুণ্ডৰ পৰা উৎপত্তিৰ ধাৰণা প্ৰচলিত।
সোলংকিসকল (Solankis) উত্তৰ ভাৰতৰ এক গুৰুত্বপূৰ্ণ ৰাজপুত বংশ আছিল, যিয়ে গুজৰাটৰ আনহিলৱাৰাত শাসন কৰিছিল। তেওঁলোক চালুক্য বংশৰ এক শাখা বুলি ধৰা হয়। সোলংকিসকলৰ শাসনকালত গুজৰাট এক সমৃদ্ধিশালী ৰাজনৈতিক আৰু সাংস্কৃতিক কেন্দ্ৰ হৈ পৰে। তেওঁলোকৰ অন্যতম বিখ্যাত ৰজা আছিল দ্বিতীয় ভীম, যিয়ে ১১৯৭ খ্ৰীষ্টাব্দত কুতুবুদ্দিন আইবাকৰ আক্ৰমণৰ পৰা গুজৰাট ৰক্ষা কৰিবলৈ চেষ্টা কৰিছিল, যদিও আনহিলৱাৰা লুণ্ঠিত হয়। সোলংকিসকলে প্ৰতিহাৰ আৰু ৰাষ্ট্ৰকূটসকলৰ সৈতে প্ৰতিদ্বন্দ্বিতা কৰিছিল। তেওঁলোকৰ শাসনত সামৰিক কৌশল আৰু প্ৰশাসনিক দক্ষতা প্ৰকাশ পাইছিল। সোলংকিসকলে মন্দিৰ নিৰ্মাণ আৰু শিল্প-সংস্কৃতিৰ পৃষ্ঠপোষকতাত অৱদান আগবঢ়ায়। তেওঁলোকৰ শাসনত সোমনাথ মন্দিৰৰ পুনৰ্নিৰ্মাণৰ কাম বিশেষভাৱে উল্লেখযোগ্য। যদিও তুৰ্কী আক্ৰমণৰ ফলত সোলংকি শক্তি হ্ৰাস পায়, তেওঁলোকৰ সাংস্কৃতিক আৰু ৰাজনৈতিক অৱদানে ৰাজপুত শাসনতন্ত্ৰৰ বৈচিত্ৰ্যক প্ৰতিফলিত কৰে।
৬. চোলাসকলৰ ভূমিকা দক্ষিণ ভাৰতত আলোচনা কৰা।
(Discuss the role of Cholas in South India.)
নথিত চোলাসকলৰ বিষয়ে বিশদ তথ্য নাই, কিন্তু সাধাৰণভাৱে দক্ষিণ ভাৰতৰ ইতিহাসত চোলাসকলৰ ভূমিকা অতি গুৰুত্বপূৰ্ণ। চোলাসকল দক্ষিণ ভাৰতৰ তামিলনাডুৰ এক প্ৰাচীন আৰু শক্তিশালী ৰাজবংশ আছিল, যিয়ে নৱমৰ পৰা ত্ৰয়োদশ শতিকালৈ শাসন কৰিছিল। তেওঁলোকৰ শাসনকালত দক্ষিণ ভাৰতৰ ৰাজনৈতিক, সাংস্কৃতিক আৰু অৰ্থনৈতিক ক্ষেত্ৰত অভূতপূৰ্ব উন্নতি ঘটে।
চোলাসকলৰ অন্যতম বিখ্যাত ৰজা আছিল ৰাজৰাজ চোল (প্ৰথম) আৰু তেওঁৰ পুত্ৰ ৰাজেন্দ্ৰ চোল। ৰাজৰাজ চোলে পাণ্ড্য, চেৰ আৰু শ্ৰীলংকাৰ কিছু অংশ জয় কৰি চোল সাম্ৰাজ্যৰ বিস্তাৰ ঘটায়। তেওঁ তঞ্জোৰত বিখ্যাত বৃহদীশ্বৰ মন্দিৰ নিৰ্মাণ কৰে, যিটো ইউনেস্কোৰ বিশ্ব ঐতিহ্য ক্ষেত্ৰ। ৰাজেন্দ্ৰ চোলে সমুদ্ৰপথে মালয় উপদ্বীপ আৰু দক্ষিণ-পূৰ্ব এছিয়াৰ কিছু অঞ্চল জয় কৰি চোল নৌশক্তিৰ প্ৰমাণ দিয়ে। চোলাসকলে সুসংগঠিত প্ৰশাসন ব্যৱস্থা গঢ়ি তুলিছিল, য’ত গ্ৰাম পঞ্চায়তৰ দৰে স্থানীয় শাসন ব্যৱস্থা গুৰুত্বপূৰ্ণ আছিল। তেওঁলোকে কৃষি, বাণিজ্য আৰু সামুদ্ৰিক বাণিজ্যৰ প্ৰসাৰত অৰিহণা যোগায়। চোল শিল্পকলা, সাহিত্য আৰু মন্দিৰ স্থাপত্যৰ ক্ষেত্ৰতো অগ্ৰগণ্য আছিল। তেওঁলোকৰ শাসনত তামিল সাহিত্য আৰু শৈৱ-বৈষ্ণৱ ধৰ্মৰ প্ৰচাৰ ঘটে। চোলাসকলৰ এই অৱদানে দক্ষিণ ভাৰতৰ সাংস্কৃতিক আৰু ৰাজনৈতিক ইতিহাসত স্থায়ী ছাপ ৰাখে।
৭. প্ৰতিহাৰসকলৰ বিশেষ প্ৰসংগৰে দক্ষিণ ভাৰতৰ শাসনতন্ত্ৰৰ বিষয়ে আলোচনা কৰা।
(Discuss the role of Pratiharas in South India.)
নথিত প্ৰতিহাৰসকলৰ দক্ষিণ ভাৰতৰ শাসনতন্ত্ৰৰ বিষয়ে বিশদ তথ্য নাই, কিন্তু তেওঁলোকৰ সামগ্ৰিক ভূমিকা উত্তৰ ভাৰতকেন্দ্ৰিক আছিল। প্ৰতিহাৰসকল (Pratiharas) খ্ৰীষ্টীয় অষ্টমৰ পৰা দশম শতিকালৈ উত্তৰ ভাৰতৰ এক শক্তিশালী ৰাজবংশ আছিল, যিয়ে মালৱ, গুজৰাট আৰু ৰাজস্থানত শাসন কৰিছিল। তেওঁলোকৰ ৰাজধানী কনৌজত আছিল। দক্ষিণ ভাৰতত তেওঁলোকৰ প্ৰত্যক্ষ শাসন নাছিল, কিন্তু তেওঁলোকৰ ৰাজনৈতিক প্ৰভাৱ আৰু সামৰিক অভিযানে দক্ষিণৰ ৰাজবংশসমূহৰ সৈতে সম্পৰ্ক গঢ়ি তুলিছিল।
প্ৰতিহাৰ ৰজা নাগভট্ট দ্বিতীয় আৰু মিহিৰ ভোজে আৰৱ আক্ৰমণৰ বিৰুদ্ধে সফল প্ৰতিৰোধ গঢ়ি তুলি উত্তৰ ভাৰতৰ শক্তি সুৰক্ষিত কৰে। তেওঁলোকে ৰাষ্ট্ৰকূট আৰু চালুক্যসকলৰ সৈতে প্ৰতিদ্বন্দ্বিতা কৰিছিল, যিবোৰ দক্ষিণ ভাৰতৰ শক্তিশালী ৰাজবংশ আছিল। প্ৰতিহাৰসকলৰ অভিযানে দক্ষিণৰ মালৱ আৰু গুজৰাটৰ কিছু অংশত প্ৰভাৱ বিস্তাৰ কৰিছিল। তেওঁলোকৰ শাসনত মন্দিৰ নিৰ্মাণ আৰু শিল্প-সংস্কৃতিৰ পৃষ্ঠপোষকতা উল্লেখযোগ্য আছিল। প্ৰতিহাৰসকলে সুসংগঠিত প্ৰশাসন ব্যৱস্থা গঢ়ি তুলিছিল, যিয়ে উত্তৰ আৰু দক্ষিণ ভাৰতৰ মাজত বাণিজ্য আৰু সাংস্কৃতিক আদান-প্ৰদানত সহায় কৰিছিল। তেওঁলোকৰ শক্তি দশম শতিকাৰ পাছত হ্ৰাস পায়, কিন্তু তেওঁলোকৰ অৱদানে ভাৰতীয় শাসনতন্ত্ৰৰ ইতিহাসত গুৰুত্বপূৰ্ণ স্থান দখল কৰে।
৮. চালুক্যসকলৰ বিশেষ প্ৰসংগৰে দক্ষিণ ভাৰতৰ শাসনতন্ত্ৰৰ বিষয়ে আলোচনা কৰা।
(Discuss the role of Chalukyas in South India.)
চালুক্যসকল (Chalukyas) দক্ষিণ ভাৰতৰ এক শক্তিশালী ৰাজবংশ আছিল, যিয়ে ষষ্ঠৰ পৰা দ্বাদশ শতিকালৈ বাদামী, বেঙ্গী আৰু কল্যাণীত শাসন কৰিছিল। তেওঁলোকৰ শাসনত দক্ষিণ ভাৰতৰ ৰাজনৈতিক, সাংস্কৃতিক আৰু অৰ্থনৈতিক ক্ষেত্ৰত উল্লেখযোগ্য অৱদান আছিল।
বাদামীৰ চালুক্যসকলৰ অন্যতম বিখ্যাত ৰজা দ্বিতীয় পুলকেশী আছিল, যিয়ে পল্লৱ, পাণ্ড্য আৰু হৰ্ষবৰ্ধনৰ বিৰুদ্ধে সফল যুদ্ধ কৰি চালুক্য শক্তিৰ বিস্তাৰ ঘটায়। তেওঁৰ ৰাজধানী বাদামীত শিল্প-সংস্কৃতিৰ বিকাশ ঘটে। চালুক্যসকলে পাট্টড্ডকল আৰু ঐহোলেত বিখ্যাত মন্দিৰ নিৰ্মাণ কৰে, যিবোৰ দ্ৰাবিড় আৰু নাগৰ স্থাপত্যৰ সংমিশ্ৰণ। কল্যাণীৰ চালুক্যসকলে দ্বিতীয় বিক্ৰমাদিত্যৰ নেতৃত্বত চোলাসকলৰ বিৰুদ্ধে প্ৰতিদ্বন্দ্বিতা কৰে। তেওঁলোকে সুসংগঠিত প্ৰশাসন ব্যৱস্থা গঢ়ি তুলিছিল, য’ত স্থানীয় গ্ৰাম পৰিষদ গুৰুত্বপূৰ্ণ ভূমিকা পালন কৰিছিল। চালুক্যসকলে কৃষি, বাণিজ্য আৰু শিল্পৰ প্ৰসাৰত অৰিহণা যোগায়। তেওঁলোকৰ শাসনত কন্নড় আৰু সংস্কৃত সাহিত্যৰ বিকাশ ঘটে। চালুক্য মন্দিৰসমূহৰ কাৰুকাৰ্য আজিও দক্ষিণ ভাৰতৰ শিল্পকলাৰ উৎকৃষ্ট নিদৰ্শন। যদিও তেওঁলোকৰ শক্তি পাছলৈ হ্ৰাস পায়, তেওঁলোকৰ সাংস্কৃতিক আৰু ৰাজনৈতিক অৱদানে দক্ষিণ ভাৰতৰ ইতিহাসত স্থায়ী ছাপ ৰাখে।
৯. আৰৱসকলৰ আক্ৰমণৰ ফলাফল আলোচনা কৰা।
(Discuss the results of the Arab invasions.)
আৰৱসকলৰ আক্ৰমণে ভাৰতৰ ইতিহাসত গুৰুত্বপূৰ্ণ প্ৰভাৱ পেলাইছিল। খ্ৰীষ্টীয় অষ্টম শতিকাত আৰৱসকলে সিন্ধু অঞ্চল আক্ৰমণ কৰে, যাৰ নেতৃত্ব দিছিল মহম্মদ বিন কাচিমে। ৭১২ খ্ৰীষ্টাব্দত তেওঁ সিন্ধু জয় কৰে, যি ভাৰতত ইছলামী শাসনৰ প্ৰথম পদক্ষেপ আছিল।
আৰৱ আক্ৰমণৰ ফলত সিন্ধু অঞ্চলত ইছলাম ধৰ্মৰ প্ৰচাৰ ঘটে, আৰু স্থানীয় জনগোষ্ঠীৰ মাজত ধৰ্মান্তৰণৰ প্ৰক্ৰিয়া আৰম্ভ হয়। এই আক্ৰমণে ভাৰতৰ সৈতে আৰৱ বিশ্বৰ বাণিজ্য সম্পৰ্ক বৃদ্ধি কৰে, বিশেষকৈ সমুদ্ৰপথে। আৰৱ বণিকসকলে গুজৰাট আৰু মালাবাৰ উপকূলত বাণিজ্য কেন্দ্ৰ স্থাপন কৰে। সাংস্কৃতিক আদান-প্ৰদানৰ ফলত ভাৰতীয় গণিত, জ্যোতিৰ্বিজ্ঞান আৰু চিকিৎসা বিজ্ঞান আৰৱ বিশ্বত প্ৰভাৱ পেলায়। তথাপি, আৰৱ আক্ৰমণৰ ৰাজনৈতিক প্ৰভাৱ সিন্ধু আৰু পঞ্জাবৰ কিছু অংশত সীমাবদ্ধ আছিল। প্ৰতিহাৰ আৰু ৰাষ্ট্ৰকূটৰ দৰে ভাৰতীয় ৰাজবংশই আৰৱ আক্ৰমণৰ গভীৰ প্ৰৱেশ প্ৰতিহত কৰে। আৰৱ শাসনত স্থানীয় হিন্দু আৰু বৌদ্ধ জনগোষ্ঠীৰ সৈতে সহাৱস্থানৰ নীতি গ্ৰহণ কৰা হৈছিল, যাৰ ফলত সামাজিক সংঘাত কম হৈছিল। এই আক্ৰমণে পৰৱৰ্তী তুৰ্কী আক্ৰমণৰ পথ প্ৰশস্ত কৰে, যিয়ে ভাৰতৰ ইতিহাসত অধিক স্থায়ী প্ৰভাৱ পেলাইছিল।
Reference
- Main Book
Disclaimer
The questions and answers published on this website are provided solely for educational purposes. We strive to ensure the accuracy of the answers based on the curriculum, but we cannot guarantee their complete correctness. Students may use these answers as a reference, but it is recommended to rely on their textbooks and teachers for studies. We are not responsible for any errors or damages arising from the use of our website’s content.
if you found any error, please comment us, I will correct as soon as possible.